Privacywetgeving hindert banken bij vaststellen kredietruimte consumenten
Het naleven van privacywetgeving en het verzamelen van voldoende informatie over de kredietruimte van individuele consumenten kunnen elkaar bijten. Dat stelt de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), nadat in relatief korte tijd zowel Nationale-Nederlanden als Santander door de AFM beboet zijn wegens overkreditering.
Afgelopen september kreeg Santander een boete van ruim €1,1 miljoen van toezichthouder AFM wegens te gulle kredietverlening. Niet veel later, vorige week om precies te zijn, kreeg Nationale-Nederlanden (NN) exact hetzelfde boetebedrag voor hetzelfde vergrijp. Daarnaast zijn er in de afgelopen twee jaar ook nog zeven waarschuwingen uitgedeeld. Men kan zich afvragen hoe het komt dat grote partijen niet in staat zijn om een juiste inschatting te maken van iemands inkomen en bijbehorende kredietruimte. Stringente privacywetgeving ligt hier mede aan ten grondslag, daar banken niet alle informatie mogen opvragen die ze zouden willen.
Er zijn in feite twee interessante spanningsvelden bij het aanvragen van krediet. In de eerste plaats tussen de kredietaanvrager en de kredietaanvrager, waarbij de eerste vaak meer wil dan toegestaan. In de tweede plaats tussen het burgerlijke recht op privacy en de bancaire plicht om zo volledig mogelijk op de hoogte te zijn van iemands financiële situatie, teneinde goed af te kunnen wegen hoeveel iemand maximaal mag lenen volgens geldende normen. Het is met betrekking tot het tweede geval dat Nederlandse banken aan de bel trekken.
Tegenover zakenkrant FD zegt een vertegenwoordiger van de NVB: “Wij hebben van verschillende banken hierover signalen ontvangen. Er zijn spanningen rond de juiste uitleg van de AVG (algemene verordening gegevensbescherming, red.) bij het goed verlenen van consumptief krediet. We hebben daarom de AFM gevraagd met de Autoriteit Persoonsgegevens in overleg te treden, om hier duidelijkheid over te krijgen.”
Bijtelling leaseauto
Een voorbeeld van een dossier waarin NN de wet overtrad en wijst naar waarheidsvinding belemmerende privacyregels ging over onvolledige meerekening van de bijtelling over een leaseauto, zo beschrijft het FD. NN verstrekte een lening op basis van bankafschriften en inkomensgegevens. De bank had door dat de persoon in kwestie een leaseauto reed, maar verzuimde volgens de AFM om door te vragen of de auto ook privé geleased werd. Het bekende gevolg van privé leasen is dat het netto besteedbare loon van een bruto salaris lager uitvalt en daarmee ook de kredietruimte.
Begin 2019 heeft de AFM Nederlandse kredietverstrekkers verzocht om de opgestelde leennormen te evalueren en indien nodig aan te passen. Naar verwachting komen zij begin 2020 met nieuwe informatie hierover. Mogelijk leidt het tot een strikter regime, waar consumenten noch banken beter van worden.
