Nederlands rechtssysteem te soft voor witwassers én -bestrijders
Witwassers worden in Nederland niet tot weinig afgeschrikt door het rechtssysteem. Volgens de Financial Action Task Force (FATF) – een internationale organisatie die zich onder meer focust op de bestrijding van witwassen – is de strafmaat zelfs bij zeer ernstige en complexe zaken voor witwassen veel te laag. Daarnaast oordeelt de FATF dat het anti-witwassysteem zwakke schakels omvat, waaronder bij enkele financiële dienstverleners.
De organisatie is niet alleen van mening dat de sancties voor witwassen te mild zijn voor criminelen en fraudeurs, ook banken die hun klantdossiers niet op orde hebben zouden daar makkelijk mee wegkomen. De recente schikkingen van ABN AMRO en ING vanwege tekortkomingen in hun anti-witwasproces, worden door de FATF een “positieve kettingreactie” genoemd en zou de sector hebben wakkergeschud.
Daarentegen stelt de organisatie dat Nederlandse toezichthouders nog altijd te veel leunen op informele sancties en waarschuwingen en zouden banken klanten met regelmaat als ‘laag risico’ indelen om het controlewerk te verminderen.
Overigens richt het commentaar van de FATF zich niet enkel op de financiële dienstverleners. Ook faciliterende partijen – zoals advocaten, notarissen en makelaars – zouden te weinig doen om witwassen te voorkomen. Dergelijke groepen doen te weinig meldingen van verdachte transacties en te weinig onderzoek naar de uiteindelijke eigenaar of ultimate beneficial owner (ubo). In een eerdere evaluatie oordeelde ook de Nederlandse financiële opsporingsdienst FIU negatief over de inspanningen van deze groep van dienstverleners.
Feedback
Ondanks de kritiek is de FATF over het algemeen positief over het Nederlandse witwasbeleid. Met name de samenwerking tussen (internationale) instanties en de ‘Plukze-wetgeving’ verdienen volgens de organisatie een pluim.
Om het witwasbeleid verder te verbeteren adviseert de FATF dat Nederland zich nog meer gaat inzetten om te voorkomen dat rechtspersonen worden misbruikt voor criminele doeleinden (door onder meer het UBO-register op orde te brengen), dienen stichtingen en verenigingen zonder winstoogmerk beter gecontroleerd te worden (vanwege de verhoogde kans op terrorismefinancieringen).
Tot slot adviseert de FATF dat er simpelweg meer geld moet worden uitgetrokken voor de opsporing van zaken zoals ondergronds bankieren, illegale trustdiensten en betalingsdiensten zonder vergunning. Volgens de onderzoekers is er juist in Nederland een strenge aanpak nodig, omdat de drugshandel het risico op foute geldstromen aanzienlijk zou vergroten.
