Remontabel kantoor Triodos Bank is nieuw hoofdstuk in bouwcultuur

25 november opent het nieuwe kantoor van Triodos Bank zijn deuren. Het gebouw is een voorbeeld van duurzame bouw met als unieke eigenschappen dat het volledig remontabel is en in bezit is van een materialenpaspoort. Als het gebouw op termijn niet meer nodig is, kan het gewoon weer uit elkaar gehaald worden, waarna de onderdelen elders in een nieuw gebouw te gebruiken zijn. Recent kreeg de redactie van Banken.nl de mogelijkheid alvast een kijkje te nemen in het nieuwe onderkomen van Triodos Bank.

Pal naast station Driebergen-Zeist op landgoed De Reehorst is de afgelopen anderhalf jaar hard gebouwd aan het nieuwe kantoor van Triodos Bank. Enigszins verscholen tussen het groene lover is het resultaat een gebouw waar menig banking professional graag zal willen werken. "De kernopdracht was de ontwikkeling van een gebouw dat in harmonie is met de omgeving. De Reehorst is een landgoed waar natuur, cultuur en economie altijd in evenwicht zijn geweest. Die balans willen we met Triodos voortzetten", legt Matthijs Bierman uit, managing director van Triodos Bank.

Vastgoed wordt losgoed

Van een bank als Triodos mag verwacht worden dat het pand bijzonder duurzaam is. Het is echter meer dan duurzaam. De van oorsprong Duitse architect Thomas Rau ontwierp het gebouw en voegde er een uniek aspect aan toe: circulariteit. Rau: "Dit is een volledig nieuw hoofdstuk in de bouwcultuur. Feitelijk heeft het niets met duurzaam te maken, circulariteit is een volledig nieuwe dimensie. De circulaire potentie houdt in dat wanneer het gebouw zijn huidige functie niet meer nodig heeft, we er alles weer uit kunnen halen. In plaats van dat simpelweg de sloopkogel erdoorheen gaat. Circulariteit faciliteert het eindige oneindig. Een tijdelijke behoefte dienen met iets vasts is eigenlijk heel dom. Met deze manier kunnen we niet meer spreken van vastgoed, beter hebben we het over losgoed."

De bouw van het nieuwe onderkomen lag in handen van bouwbedrijf J.P. van Eesteren. Deze van oorsprong Rotterdamse bouwer was in een ver verleden al verantwoordelijk voor onder meer de bouw van stadion De Kuip en meer recent voor projecten als de A'DAM Toren en de Rotterdamse Markthal. Aldus heeft J.P. van Eesteren waardevolle ervaring op kunnen doen met de bouw van het eerste volledig remontabele kantoorgebouw ter wereld.

165.312 schroeven

Remontabel bouwen, hoe werkt dat nu eigenlijk in de praktijk? Alles is zodanig ontworpen en gebouwd dat het ook weer uit elkaar te schroeven is. Dat vereist zonder meer de nodige visie. Echter, het is heel wel mogelijk dat wanneer het gebouw niet meer nodig is, de mensen die het gebouwd of ontworpen hebben er niet meer zijn. Daarom is het gebouw voorzien van een materialenpaspoort, waarin gedetailleerd staat opgetekend waar welke onderdelen zich erin bevinden. Hoe gedetailleerd? Wel, er zitten bijvoorbeeld 165.312 schroeven in het pand. "Het paspoort is een materialenbank. Feitelijk hebben we hier te maken met een bank in een bank", aldus architect Rau.

Volgens Rau is het gebouw momenteel het duurzaamste kantoorgebouw ter wereld, vooral vanwege het circulaire karakter, dat het eindige oneindig faciliteert. Men zou wellicht verwachten dat Rau en Triodos hopen dat het die titel nog een tijdje behoudt, het genereert immers waardevolle publiciteit. Maar niets is minder waar. Rau: "Eigenlijk hopen we dat het gebouw die titel zo snel mogelijk verliest. Dat betekent namelijk dat er nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden."

Houten kern

Een interessant gegeven is dat het gebouw een houten kern heeft, waar dat tegenwoordig eigenlijk altijd staal of beton betreft. Er is bewust voor hout gekozen, omdat hout een natuurlijke uitstraling heeft. Die uitstraling komt terug in de gebruikte kleuren, maar het gebruik van houten panelen op de plafonds lijkt bijvoorbeeld ook sterk op de spoorvormige onderkant van een paddestoel. Verder behoeft het weinig inlevingsvermogen dat houten panelen eenvoudiger te demonteren zijn dan bijvoorbeeld gegoten beton. Het gebruikte hout is overigens afkomstig uit duurzaam beheerde Duitse bossen. "Dit gebouw van Triodos groeit terug in 11 minuten en 36 seconden", zo rekent Rau de aanwezigen voor.

"Dit gebouw van Triodos groeit terug in 11 minuten en 36 seconden."

Een oer-Hollandse vraag is wat dit grapje nu eigenlijk kost. Bierman geeft aan dat Triodos zich er tijdens de ontwerpfase van bewust is geweest dat het geld van klanten in zou zetten voor de bouw. "Je kunt op zo'n moment meerdere keuzes maken. Een rechthoekig pand ergens langs de snelweg is natuurlijk het goedkoopst. Dan kom je uit op zo'n €1.200 per m2. Wil je midden op de Zuidas zitten, dan betaal je al gauw €2.200 per m2. Omdat wij een duurzaam gebouw wilde laten ontwerpen zijn wij uiteindelijk in het midden gaan zitten en hebben €1.700 per m2 als uitgangspunt genomen." Dat in het midden zitten kan overigens ook vrij letterlijk genomen worden. De locatie tussen Driebergen en Zeist benadert akelig dicht het geografische middelpunt van Nederland. Bovendien staat de keuze van Triodos voor De Reehorst - gelegen in het groen in plaats van midden in de grote stad - ook voor een bepaalde symboliek. Triodos werd in 1980 opgericht op De Reehorst. Zodoende gaat de bank met recht terug naar zijn wortels.

Prinsen, koningen en keizers

Hoewel het nieuwe zenuwcentrum van Triodos strikt genomen niet in de Randstad ligt is het uitstekend bereikbaar. De snelweg is nabij en belangrijker, treinstation Driebergen-Zeist ligt pal naast de deur. Wie bij het verlaten van het intercity-station twee keer struikelt ligt al binnen bij Triodos. "De nabijheid van een treinstation is voor ons cruciaal. We stimuleren onze werknemers hiermee om met de trein te komen, wat weer een positieve bijdrage aan het milieu levert", aldus Bierman.

Het is natuurlijk niet verboden om met de auto te komen, maar ook daar speelt Triodos op een bewuste manier op in. Verderop bevindt zich op het landgoed een deels overdekt parkeerterrein, dat vol ligt met zonnepanelen. De garage is uitgerust met zogeheten slimme laders voor elektrische auto's. Deze laders kunnen auto's zowel laden als ontladen, de vrijkomende energie kan vervolgens gebruikt worden voor het kantoorgebouw. Vanaf het parkeerterrein is het enkele minuten wandelen over een houten vlonderpad naar het hoofdkantoor, tussen de bomen door. "Automobilisten worden hier als prinsen ontvangen", zo zegt John Boon, namens Arcadis verantwoordelijk voor de inrichting van het landschap. "Maar wie met de trein komt wordt ontvangen als een koning." En de keizers? Dat zijn de fietsers. Zij parkeren als enige rechtstreeks onder het kantoor.