Financiële educatie als wapen tegen armoede
Financieel bewustzijn op jonge leeftijd is de basis van financiële zelfredzaamheid later. Een dubbelinterview met Jerzy Soetekouw, PvdA-wethouder Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in Almere, en Chris Buijink, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), over het belang van financiële educatie.
De gemeente Almere zet stevig in op de samenwerking met bedrijven en maatschappelijke organisaties om kinderen en jongeren te leren omgaan met geld. Waarom?
Soetekouw: “Ieder kind heeft het recht om volwaardig mee te kunnen doen aan de samenleving. In Almere groeit op dit moment één op de zes kinderen op in armoede. Bijna de helft van onze mbo-scholieren heeft schulden. Ik heb zelf van dichtbij meegemaakt hoe het is om op achterstand te komen staan op jonge leeftijd. Dat in Almere zo veel kinderen in armoede opgroeien, vind ik onacceptabel. Ik maak er werk van om dat aantal te verminderen.”
Hoe doet u dat?
Soetekouw: “Dat begint met het bespreekbaar maken van de problematiek. Er rust een groot taboe op armoede. Door het aanbieden van financiële educatie maak je kinderen niet alleen bewust, maar zorg je er ook voor dat ze die bewustwording mee naar huis nemen en daar het gesprek aan de keukentafel gaan voeren over geldzaken.”
Buijink: “Als banken vinden we dat het vergroten van financiële bewustwording zo vroeg mogelijk moet beginnen. We willen tegengaan dat schuldenproblematiek van generatie op generatie wordt doorgegeven. Wanneer je als kind al leert hoe je verstandig kunt omgaan met geld, kun je dat later als volwassene ook beter.”
Jullie hebben in oktober – op de Dag van de Armoede – samen een gastles Bank voor de klas gegeven in het activiteitencentrum Stedenpunt in Almere. Hoe kijken jullie daarop terug?
Buijink: “Dat was ontzettend leuk om te doen. De kinderen deden actief en enthousiast mee. Ze waren druk aan het overleggen over de quizvragen in onze spannende Cash Quiz. Ik was onder de indruk van de betrokkenheid van de kinderen in deze wijk met veel problemen.”
Soetekouw: “We hebben bewust voor deze locatie gekozen. Juist bij kinderen die opgroeien in een huishouden met laag inkomen is het extra belangrijk om in te zetten op financiële educatie en ondernemerszin.”
Wat is jullie het meest bijgebleven uit deze les?
Soetekouw: “Dat deze kinderen, tussen de 9 en 12 jaar oud, al heel serieuze keuzes maken. Zo was er iemand aan het sparen voor schoenen. Ik heb verteld dat niet overal kinderen zakgeld krijgen en dat dat niet erg is. Je probeert een feest der herkenning te organiseren door dit soort onderwerpen bespreekbaar te maken.”
Buijink: “We proberen daarbij de ondernemerszin van de kinderen aan te wakkeren. Hoe kun je toch een spaardoel behalen als je geen geld hebt?”
Soetekouw: “Tijdens de gastles kwamen daarvoor al mooie ideeën voorbij: lege flessen inzamelen, een heitje voor een karweitje verrichten en een talentenjacht organiseren.”
Deze les in Almere was de kick-off van de Cash Quiz Spaarchallenge van Bank voor de klas. Wat houdt deze challenge in?
Buijink: “De kinderen stellen met elkaar een spaardoel vast en hoe ze dat willen behalen. In een online tool kunnen leerlingen bijhouden hoe ver ze zijn. De winnaar wordt bekendgemaakt tijdens de Week van het geld (25 t/m 29 maart, red.). Almere reikt zelf hier bovenop ook nog een prijs uit aan de beste Almeerse ‘superspaarders’.”
Soetekouw: “Wij willen dit type ondernemerschap stimuleren. Het beste spaaridee in de stad belonen we met een reis naar de Efteling.”
Buijink: “Het eerste jaar telde de landelijke challenge al 41 deelnemers; dit jaar verwachten we dat dit – mede door jullie enthousiaste deelname – sterk gaat groeien.”
Jullie gezamenlijke ambitie is om dit jaar in Almere maar liefst honderd gastlessen tijdens de Week van het geld te laten verzorgen. Ambitieus?
Buijink: “Het is een forse ambitie. Maar omdat we ons er samen sterk voor maken, moet dat gaan lukken.”
Soetekouw: “Ik heb onlangs ook op een middelbare school een les financiële educatie gegeven samen met minister Wopke Hoekstra van Financiën. Aansluitend hebben we in een bijeenkomst met vertegenwoordigers uit het onderwijs en de lokale banken met elkaar afgesproken hoe belangrijk het is om gezamenlijk de schouders eronder te zetten, onder meer bij het verzorgen van gastlessen.”
Is het prettig om als gemeente en banken samen te kunnen optrekken?
Buijink: “Voor ons is het heel bijzonder dat er nu voor het eerst een gemeente is die hier zo actief in meegaat en echt een boost wil geven aan de gastlessen. We werken bij het nastreven van onze ambities graag samen met allerlei partners. Dat doen we ook in het platform Wijzer in geldzaken. Het is mooi om te zien dat wat wij in Nederland zijn begonnen, inmiddels door heel Europa plaatsvindt via de Europese bankenfederatie. Ook in andere landen zijn educatieve programma’s een succes.”
Soetekouw: “De samenwerking met banken en andere maatschappelijke partners is voor ons een grote steun. Dit is een taak die wij niet alleen kunnen vervullen. Wij kunnen als gemeente alleen niet alles overzien, niet overal een luide stem laten horen. Hoe meer maatschappelijke partners wij aan hetzelfde doel kunnen verbinden, hoe sterker de vuist is die we gezamenlijk kunnen maken. En ik wil die vuist echt maken voor deze kinderen. Armoede ligt nooit aan het kind!”
Dit artikel is eerder verschenen op Bank|Wereld Online, het online magazine van de Nederlandse Vereniging van Banken.
