Dialoog duurzaam bankieren heeft rationaliteit nodig
De Eerlijke Bankwijzer viert in Nederland zijn vijfjarig bestaan. Vijf jaar dialoog over duurzaam bankieren tussen NGO’s als Oxfam Novib en Milieudefensie en Nederlandse banken. Het resultaat? In dit artikel geeft Lars Kurznack, manager bij KPMG, zijn visie op de huidige en gewenste dialoog over duurzaam bankieren.
Al vijf jaar lang houden NGO’s en de banken elkaar in een houdgreep, zonder dat dit heeft geleid tot significante verduurzaming van onze economie en van de wijze waarop banken duurzaamheid verankeren in financierings- en investeringsprocessen. Een andere koers in de dialoog is nodig: meer rationaliteit en data in plaats van alleen maar woorden.
Duurzaamheid in de praktijk
Er is een aantal redenen aan te voeren waarom de dialoog tussen NGO’s en banken tot op heden betrekkelijk weinig heeft opgeleverd. Ten eerste, de Eerlijke Bankwijzer definieert zijn succes in termen van het totaal aantal meetbare aanscherpingen van het bankbeleid op duurzaamheid. Duurzaamheidsbeleid hebben is echter niet hetzelfde als dit beleid ook daadwerkelijk implementeren. De grootste uitdaging op het vlak van duurzaamheid voor een bank ligt juist bij de uitvoering van beleid. De bankiers, die het beleid uiteindelijk moeten toepassen, ontbreekt het vaak nog aan de juiste bewustwording, kennis en kunde over duurzaamheidissues om ermee om te gaan in de praktijk.
Resultaat van duurzaamheidsbeleid?
Ook al wordt duurzaamheidsbeleid geïmplementeerd, het is nog maar de vraag of mensenrechten, milieu en dierenwelzijn echt minder geschonden worden als Nederlandse banken hun bankbeleid op deze thema’s aanscherpen. Het zijn per slot van rekening de klanten van de banken zelf die aan de knoppen draaien en bepalen of een positieve maatschappelijke impact wordt gerealiseerd of niet. En wat is de maatschappelijke winst als een Nederlandse bank (door toedoen van de Eerlijke Bankwijzer) een bedrijf niet financiert, maar een Britse of Chinese bank dit vervolgens wel doet?
Kortom, het valt nog te bezien of de opbrengst van vijf jaar Eerlijke Bankwijzer, 165 meetbare aanscherpingen van bankbeleid, ook daadwerkelijk heeft geleid tot een positieve impact op mens en milieu en daarmee verduurzaming van de economie.
Reputatierisico of bedrijfsrisico?
Een laatste, en misschien wel voornaamste, reden heeft betrekking op de wijze waarop banken kijken naar duurzaamheidsissues. Uit nog te publiceren KPMG-onderzoek* blijkt dat banken dergelijke issues, mede door initiatieven als de Eerlijke Bankwijzer, voornamelijk beschouwen als reputatierisico’s in plaats van bedrijfsrisico’s die de financiële prestaties van de bank én klanten kunnen beïnvloeden. Daardoor is de nadruk teveel komen te liggen op de vraag wat financieren we als bank wel/niet in plaats van op vragen als: Hoeveel financieel risico lopen mijn klanten in de energiesector door steeds goedkoper wordende duurzame energie? Welke financieringsbehoefte is er bij mijn klanten vanwege de omschakeling naar schonere energie? Het KPMG-onderzoek toont aan dat de focus op reputatierisico’s van duurzaamheidsissues ertoe heeft geleid dat duurzaam bankieren nog niet volledig is verankerd in de kernprocessen van de bank.
Conclusie: Betere data nodig
Een andere koers in de dialoog tussen NGO’s en banken is nodig om de economie en daarmee de banken verder te verduurzamen. Wat is er benodigd? Meer rationaliteit en betere data. Banken zouden de impact van duurzaamheidrisico’s op bedrijfsmodellen van klanten en eigen leningenportefeuilles moeten gaan kwantificeren en monetariseren en vervolgens integreren in het risicomanagement, kapitaalallocatie- en budgetteringsproces van de bank. Wat gemeten wordt, wordt gemanaged is een gezegde dat ook hier opgaat. Betere data over de impact van duurzaamheid op economische activiteiten zal het verankeringsproces ervan binnen banken doen versnellen. De rol van NGO’s zou vooral gericht moeten zijn op het ter beschikking stellen van hun kennis en kunde om duurzaamheidsrisico’s beter in kaart te brengen, ter discussie stellen van assumpties en analyses van banken en in dialoog te treden met banken rondom uitdagingen bij het implementeren van beleid.
Een vleugje rationaliteit in de dialoog zal er wellicht toe leiden dat de Eerlijke Bankwijzer en de banken elkaar niet langer meer in een houdgreep zullen houden.
*KPMG & WWF International: ESG Integration in the European Banking sector
Op 22 september plaatste Banken.nl een artikel van Harry Hummels over de Eerlijke Bankwijzer. In het artikel zette Hummels vraagtekens bij de eerlijkheid en effectiviteit van de Bankwijzer. De initiatiefnemers achter de Eerlijke Bankwijzer lieten Banken.nl hun reactie hierop weten.
