‘Goed en veilig betalingsverkeer kost geld’

Nog altijd zijn vrouwen in de financiële sector sterk ondervertegenwoordigd. Esther Groen, nieuw lid van de adviesraad van het Toekomst van het Betalingsverkeer congres, is een bevlogen pleitbezorger van meer diversiteit in de financiële sector. Wie is zij en welke trends bespeurt ze?

Wie is Esther Groen?

"Ik werk bij Icon Solutions, een Londense scale-up, en ben daar verantwoordelijk voor de payment-consultancy-tak. Wij bieden oplossingen aan banken en grote verwerkers van betalingen op het gebied van payment technology en digitale transformatie. Dat doe ik vier dagen per week. Op de vijfde dag ben ik actief in verschillende netwerken, waaronder EWPN (het European Women Payments Network), een netwerk van vrouwen en jonge mensen in de Europese financiële sector."

"Vanuit de overtuiging dat deze twee groepen, die nu nog ondervertegenwoordigd zijn in besluitvorming in de financiële sector, een belangrijke bijdrage en perspectief geven op de transitie van het betalingsverkeer. Daarnaast vervul ik een aantal adviesrollen, onder andere voor Holland Fintech, een netwerk van bedrijven die actief zijn binnen digital finance. Tot slot adviseer ik nog een paar kleine fintechs en scale-ups."

Je bent sinds dit jaar lid van de adviesraad van het congres Toekomst van het Betalingsverkeer. Wat is jullie rol?

"Als adviesraad bespreken we de voornaamste trends in het betalingsverkeer en selecteren we onderwerpen die op het congres aan bod zouden moeten komen. Daarbij streven we naar een afgewogen mix van korte termijn ontwikkelingen die urgent zijn en ontwikkelingen op de middellange en de lange termijn die de innovatie en transitie agenda vormen, en waarvan het goed is om alvast kennis te nemen."

Wat zijn op dit moment de belangrijkste ontwikkelingen binnen het betalingsverkeer?

"Banken zijn bezig de verwerking van hun betaalprocessen beter te digitaliseren, zodat ze kunnen anticiperen op de veranderingen in de markt. Vroeger was het betalingsverkeer tamelijk eenvoudig: banken waren van begin tot einde verantwoordelijk voor de afwikkeling van de betaling. Tegenwoordig is het proces een stuk complexer omdat het ecosysteem met de komst van fintech wezenlijk is veranderd. Een aantal partijen heeft stukjes van de waardeketen ingenomen."

"Als je nu een betaling doet (bijvoorbeeld via een fintech) kunnen daar zomaar meerdere partijen bij betrokken zijn. Dat betekent dat zij onderling goede afspraken moeten maken en de veiligheid geborgd moet blijven. Wet- en regelgeving zien hierop toe en zijn met de verandering van het ecosysteem ook complexer geworden. Daarnaast is de afgelopen jaren het aantal transacties enorm toegenomen omdat het betalingsverkeer is verschoven van value naar volume. Kortom, het businessmodel voor betalingen is behoorlijk veranderd de laatste jaren."

Dat is een, wat is twee?

"Instant payments zijn de norm geworden. Consumenten en bedrijven zijn steeds minder bereid om vooraf te betalen voor een dienst of een product. Ze willen pas betalen bij levering of afname. Ze verwachten dan dat het geld dat ze overmaken meteen op de andere rekening staat. De Europese wetgeving ondersteunt deze ontwikkeling. De Europese Unie heeft inmiddels een voorstel klaarliggen waarin staat dat iedere bank die een eurobetaling aanbiedt, dit ook conform het SEPA Instant rulebook moet kunnen aanbieden."

"Het grote doel is om een competitief Europees betalingssysteem te hebben tegenover het westen, Amerika, en het oosten, China. Dat betekent nogal wat voor banken en betaaldienstverleners. Nu verwerken ze betalingen vaak batch-gewijs en kost het nog te veel tijd. Dat kan straks niet meer, dus de inrichting van de payment-infrastructuur moet wezenlijk anders."

"Ook de verkopende kant moet gaan nadenken. Verkopende partijen krijgen weliswaar hun geld sneller, maar in het licht van deze ontwikkelingen is het maar de vraag of het systeem van incasso’s, dat in Nederland veel gebruikt wordt voor bijvoorbeeld abonnement, huur- en hypotheekafschrijvingen en energierekeningen, nog lang houdbaar is. Neem energie: consumenten willen steeds meer naar actuele prijzen. Dan betaal je niet meer iedere maand een vast bedrag vooruit. Het is goed nu alvast na te denken over wat deze ontwikkelingen voor gevolgen kunnen hebben."

De derde?

"Een derde ontwikkeling die ik zie is de opmars van account to account payment, zeg maar de tegenhanger van de card payment. Tikkies bijvoorbeeld. Europa stimuleert dit systeem omdat het af wil van de dominante positie die de Amerikaanse creditcardmaatschappijen hebben."

"Account to account payment kan een goedkopere manier van betalen zijn, maar een creditcard-betaling bijvoorbeeld heeft specifieke voordelen: krediet, de mogelijkheid om een betaling aan te vechten en een verzekering. Banken en betaaldienstverleners kunnen dus nadenken hoe zij meer value add services zouden kunnen bieden om account to account payment aantrekkelijker te maken."

Nog meer?

"Ja, nog twee. Allereerst ISO20022. Dat is na een moeizame start de standaard geworden voor het betalingsverkeer dat banken in staat stelt meer data rondom het betalingsverkeer vast te leggen. Dat kan waardevolle informatie opleveren die leidt tot meer veiligheid, kleinere risico’s en een efficiënter betalingsverkeer, maar misschien ook tot nieuwe diensten, bijvoorbeeld een tool die rekeninghouders helpt financiën op orde te houden of die inzicht geeft in hun pensioenopbouw."

"De laatste trend die ik bespeur is een toename van het belang van paymentregie voor verkopers en bedrijven. Geld en betalen is heel persoonlijk en vraagt dus maatwerk. Hoe je betaalt, hangt nauw samen met hoe en waar je bent opgegroeid, de (bedrijfs)cultuur en sector waarin je opereert als organisatie en je financiële situatie. Er is een heel scala aan betaalmethodes beschikbaar. Als je iets verkoopt, wil je je klanten het betalen zo makkelijk mogelijk maken, maar al die verschillende betaalmethodes kosten geld en moeten na initiatie worden verwerkt. De betaling moet aan de klantwens voldoen en daarnaast niet onbelangrijk door allerlei processen, controles en structuren heen en aan allerlei verschillende wetten en regels voldoen. Daar willen verkopers en bedrijven in worden ontzorgd. Banken en fintechs zouden in die behoefte kunnen voorzien."

Hoe bezie je de verschillen en overeenkomsten tussen het nationale en internationale betalingsverkeer?

"Er is natuurlijk wel een SEPA, maar heel veel instant payment schemes zijn nog lokaal en ieder land heeft zijn eigen wet- en regelgeving. Er zijn nog grote verschillen in prijs en in customer journeys. In een markt die globaliseert is dat niet handig. Maar met SEPA heeft de EU wel een stevige slinger gegeven aan het wegnemen van internationale verschillen."

"Er wordt steeds meer gestandaardiseerd met bijvoorbeeld ISO20022. Ook werken partijen steeds beter samen, bijvoorbeeld in de bestrijding van fraude en witwassen. De ‘interoperabiliteit’ van andere betaalmethodes en initiatieven, waarbij systemen met elkaar kunnen praten en de customer journey van gebruikers verbetert, blijft echter een belangrijk aandachtspunt.’

Wat zou de financiële sector beter moeten communiceren?

"Consumenten zien goed betalingsverkeer als een commodity: het moet veilig zijn en goed werken. Ze zijn niet erg bereid daarvoor te betalen, terwijl het goed laten functioneren en veilig houden van het betalingsverkeer veel geld kost. Ik denk dat het zinvol is als de financiële sector die boodschap nadrukkelijker over het voetlicht zou brengen en daarnaast beter aansluit bij de persoonlijke behoeften van retail- maar no meer van corporate klanten, omdat daarin nog heel veel waarde te behalen is op het gebied van value added services."