ING: Overeenkomsten tussen bijenkolonies en agile werken

ING is medio 2015 overgestapt op een nieuwe manier van werken: 'agile werken'. Deze nieuwe manier van werken moet zorgen voor meer flexibiliteit, zelfredzaamheid en innovatie. Joost Leendertz - agile coach bij ING en bijenhouder - ziet veel overeenkomsten tussen agile werken en een bijenkolonie. "Een bijenvolk kent geen hiërarchie. Toch loopt alles gesmeerd".

Joost Leendertz is een agile coach. Voor wie daar niet bekend mee is: hij werkt mee aan de introductie van de agile-methode, een nieuwe flexibele manier van werken.

Leendertz bewaakt onder andere de projectvisie zet de teams tijdens dagelijkse 'stand-ups' op scherp. Alles wat een soepele workflow in de weg staat, helpt hij oplossen. 

Leendertz is ook bijenhouder. Niet alleen in zijn vrije tijd, ook voor ING. Op het dak van gebouw Haarlerbergpark in Amsterdam houden Leendertz en mede-IT-specialist Jurgen Reij drie bijenkorven. Samen met medewerkers van Cisco, die dit project startten, zorgen zij voor soms wel zo'n 120.000 bijen.

"Samenwerking zit de bijen in het bloed", aldus Leendertz, al bijna 40 jaar bijenhouder.

Geen ego's
“Ze zijn bereid van rol te veranderen en zelfs hun leven te geven voor de bijenkolonie.” Volgens Leendertz zijn er parallellen tussen bijenkolonies en agile werken. Hoewel zelfopoffering voor mensen misschien iets teveel is gevraagd.

"In teams werken we aan gemeenschappelijke doelen. Al zijn die meestal niet zo duidelijk en afgebakend als binnen een bijenkorf."

Bijen zijn bereid alles te doen wat nodig is voor het welzijn van hun volk. Werkbijen planten zich niet voort, maar stellen hun hele leven in dienst van de koningin (en van anderen), zodat zij in de toekomst eieren kan leggen. Wanneer de bijenkorf in gevaar is, zijn bijen bereid hun leven te geven door met hun angel te steken.

"Het is de ultieme vorm van samenwerking, alles om te overleven als team.”

Volgens Leendertz ligt dat bij mensen anders. "We hebben onze eigen ego’s, onze eigen motieven. Dat botst soms met elkaar. Misschien kunnen we van bijen leren om het team altijd op nummer één te zetten?"

Gelijke monniken

Jurgen Reij, die dit jaar begon met een cursus bijenhouden, ziet parallellen met hiërarchie.

"In een kolonie is geen hiërarchie; iedereen is gelijk. Bijen hebben wel allemaal verschillende taken zodat de koningin eieren kan leggen."

Je kunt het een beetje vergelijken met ING Direct Canada, het voormalige ING-onderdeel dat bekend stond om zijn manier van samenwerken. Er waren geen functiebenamingen en geen gereserveerde parkeerplek voor de CEO.

Darren (mannetjesbijen) hebben maar één taak in het leven: de koningin bevruchten, vertelt Reij. Dit gebeurt slechts een paar keer per jaar, tijdens de bruidsvlucht van een nieuwe, nog maagdelijke koningin. Het kan gebeuren dat een dar tijdens zijn leven nooit een koningin bevrucht, maar toch zijn alle darren even belangrijk om de variëteit in de genen te waarborgen.

"Werkbijen kunnen zich beter aanpassen. Ze voeren allerlei taken uit om uiteindelijk voedselverzamelaars te worden. In geval van nood kunnen zij terugkeren naar een van hun oude taken zoals het voeden van de larven of het maken van was.”

Loslaten

Hij trekt ook de parallel naar het aloude dilemma van loslaten of controle houden.

"Als bijenhouder moet je proberen te voorkomen dat de bijen gaan zwermen. Maar je hebt niet alles onder controle en je kunt niet elke bij in de gaten houden. Je moet je richten op de bijenkorf als geheel. Wordt een korf niet goed beheerd, dan gaan de bijen zwermen en op zoek naar een ander thuis."

Bijen kunnen ook uitstekend communiceren. Door middel van trillingen en feromonen kunnen zij complexe berichten rondsturen binnen de kolonie. Zo bevruchten zij samen meer dan 70 gewassen die gezamenlijk zorgen voor 90 procent van het voedsel in de wereld.

En ze produceren natuurlijk de lekkerste zoetstof van de wereld. Dit jaar veilde Cisco maar liefst 60 kilo honing voor het goede doel. Iets wat ING volgend jaar ook overweegt te doen.

Er zijn plannen om op het dak van het Acanthus-gebouw ook bijenkorven te plaatsen. Een goed idee, volgens beide heren, want we kunnen veel leren van de bijen. Dit jaar nam Leendertz managers van Wholesale Banking mee het dak op zodat ze deze ‘zelfsturende teams’ met eigen ogen aan het werk konden zien.

"Het gaat om meer dan het verbeteren van ons groene imago. Het is ook een leuke manier om nieuwe mensen te ontmoeten in een andere setting en om van dichtbij de wonderen van de natuur te aanschouwen", aldus Leendertz.