De moderne CFO: Strategisch leider in een risicomijdende wereld
De tijd dat de CFO slechts de ‘hoofdboekhouder’ was die achteraf de cijfers controleerde, ligt definitief achter ons. Uit de nieuwste CFO Survey van Deloitte blijkt dat de financiële topman steeds dwingender op de deur van de strategie rammelt. Maar terwijl de invloed in de boardroom groeit, dwingen geopolitieke spanningen en haperende datakwaliteit de financiële kolom terug in de verdediging.
Het mandaat van de Nederlandse CFO is onmiskenbaar verbreed. Waar de functie traditioneel draaide om de rol van ‘scheidsrechter’ – focus op rapportage, controle en compliance – verschuift het zwaartepunt naar dat van strategisch architect.
De cijfers onderstrepen deze emancipatie: maar liefst 80% van de respondenten geeft aan dat de invloed van de CFO binnen de raad van bestuur de afgelopen vijf jaar is toegenomen. De CFO bepaalt nu mede de koers van digitale transformaties en fusies & overnames.
Toch is deze nieuwe strategische ruimte geen vrijbrief voor onbegrensde expansie. De financiële realiteit van eind 2025 dwingt tot voorzichtigheid. De blik naar buiten levert een somber beeld op: geopolitieke risico’s zijn met stip gestegen op de agenda en worden nu door 40% van de CFO’s gezien als een grote bedreiging voor het businessmodel.
Deze onzekerheid heeft directe gevolgen voor de kapitaalallocatie. De durf om grote, langjarige verplichtingen aan te gaan neemt af. Bedrijven die geopolitiek als toprisico markeren, stellen grote kapitaalprojecten en M&A-activiteiten vaker uit. De reflex is klassiek: er wordt gekozen voor het behouden van liquiditeit op de korte termijn en voor tactische, minder ingrijpende investeringen.
Ook de financieringsmix speelt hierbij een rol. Bankleningen blijven de belangrijkste bron van extern kapitaal, terwijl de rol van de obligatiemarkt kleiner is geworden. Deloitte merkt hierbij op dat bedrijven die sterk afhankelijk zijn van bankfinanciering, meer schommelingen in hun kasstroom ervaren en daardoor sneller geneigd zijn in de kosten te snijden.
Data als achilleshiel
Om in dit volatiele speelveld te navigeren, is ‘voorspelbaarheid’ het belangrijkste product dat de finance-afdeling kan leveren. Hier komt AI in beeld. Niet als hype, maar als noodzakelijk instrument voor rolling forecasts en scenario-analyses.
De praktijk blijkt echter weerbarstig. Hoewel de ambities groot zijn, geeft 90% van de CFO’s aan dat AI momenteel bij maximaal een kwart van de strategische beslissingen een rol speelt. Het obstakel is niet zozeer de technologie zelf, als wel de fundering eronder: de datakwaliteit.
Arthur Kramer (Partner Finance Transformation bij Deloitte) waarschuwt voor een mismatch: “Er is een kloof tussen de verwachtingen rondom AI en de werkelijkheid, vaak door de gebrekkige datakwaliteit. Daarnaast verwachten CFO’s soms dat AI correlaties kan vinden die er in werkelijkheid niet zijn.”
Evenwichtskunstenaar
De moderne CFO balanceert op een dun koord. Aan de ene kant wordt verwacht dat hij als strategisch partner waarde creëert en innovatie aanjaagt. Aan de andere kant dwingt het wereldtoneel hem tot de traditionele rol van ‘beschermheer’ van de activa.
“Echt risicomanagement draait niet om het voorspellen van de toekomst, want dat kan niemand”, concludeert Tone Bachke (CFO van SHV Holdings). “Het gaat om het doornemen van scenario’s, het voorbereiden op het onverwachte en het begrijpen van kettingreacties.”
