Nederland steeds minder aantrekkelijk als investeringsland
Nederland is verder gezakt op de ranglijst van aantrekkelijkste landen voor directe buitenlandse investeringen in Europa. Waar Nederland tot 2017 steevast terug te vinden was in de top vijf, zijn we inmiddels afgezakt naar een tiende plaats. Dat blijkt uit de jaarlijkse Attractiveness Survey van EY.
Het onderzoek registreerde dit jaar slechts 147 nieuwe investeringsprojecten in Nederland; een daling van tien projecten (-6%) ten opzichte van het voorgaande jaar en ver verwijderd van recordjaar 2016, toen er nog 409 projecten werden geregistreerd.
De afname van het investeringsklimaat in Nederland wordt beïnvloed door verschillende factoren. Zo legt Patrick Boertien (partner bij EY-Parthenon) uit dat onder meer de aanhoudend lage economische groei, hoge energieprijzen, geopolitieke spanningen en een gebrek aan consistentie in regelgeving en belastingbeleid een dempend effect hebben.
“Daarnaast zijn er structurele uitdagingen, zoals stikstofbeperkingen, woningtekorten, netcongestie en een krappe arbeidsmarkt die de groei belemmeren”, vervolgt hij. “De structurele afname van investeringen en de hiervoor genoemde risico’s benadrukken de dringende noodzaak voor Nederland om zijn aantrekkingskracht als bestemming voor buitenlandse investeringen te heroverwegen en te versterken.”
Groot-Brittannië en Duitsland koplopers
In de bredere Europese context blijven landen als Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland de koplopers in het aantrekken van directe buitenlandse investeringen, ondanks dat het aantal investeringen in deze landen afgelopen jaar ook is teruggelopen: Frankrijk (-14%), Groot-Brittannië (-13%) en Duitsland (-17%) zijn samen goed voor bijna de helft (46%) van alle directe buitenlandse investeringen.
Vorig jaar was er voor alle Europese landen samen sprake van 5.383 investeringen, waarmee 269.740 nieuwe banen werden gecreëerd. Dit is een daling van 5% in het aantal projecten ten opzichte van een jaar eerder en het laagste aantal sinds 2015.
“Net zoals in Nederland, zijn ook in Europa de aanhoudend lage economische groei, hoge energieprijzen en geopolitieke spanningen belangrijke oorzaken van de daling”, vult Boertien aan. “De economie van de Eurozone groeide met slechts 0,8% in 2024, aanzienlijk lager dan de groei in de VS (2,8%) en China (5,0%).”
Opvallend genoeg zagen verschillende Centraal-, Oost- en Zuid-Europese landen wél een stijging in directe buitenlandse investeringen. Zo is Spanje de vierde grootste ontvanger van directe buitenlandse investeringen geworden, met een stijging van 15% ten opzichte van 2023, dankzij sterke economische prestaties, relatief lage energie- en arbeidskosten en voldoende beschikbaarheid van ruimte.
Maatregelen
De EY-onderzoekers maken zich dan ook ernstige zorgen over de concurrentiekracht van Nederland. Het rapport roept volgens hen op om goed na te denken wat voor land we als Nederland willen zijn en welke maatregelen nodig zijn om duurzaam concurrerend te zijn.”
“Behoud en ontwikkeling van brede welvaart vraagt om een sterke lange termijnvisie, vertrouwen en leiderschap om deze te realiseren”, stelt Boertien. “We kunnen in Nederland bouwen op onze ondernemingsgeest en kennisindustrie, maar dienen urgent knelpunten aan te pakken om ons land toekomstbestendig te maken.”
Het is volgens de EY-onderzoeker cruciaal om de civiele en digitale infrastructuur te verbeteren en te investeren in strategische industrieën, waar de toegevoegde waarde het hoogst is. “De triple helix – de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en onze kennisinstellingen – speelt hierbij een sleutelrol en is essentieel voor het versterken van het Nederlandse concurrentievermogen.”
“Een nationale investeringsbank kan ondersteuning bieden”, sluit Boertien af. “Daarnaast zijn het optimaliseren van de arbeidsmarkt, inclusief het toestaan van kennismigranten, het beter organiseren van de toegang tot kapitaal en het vereenvoudigen van wet- en regelgeving belangrijke stappen die genomen moeten worden.”
