Robeco voorspelt terugkeer historische groeicijfers

Het wordt weer zoals het was, maar een terugkeer naar historische groeicijfers heeft wel tijd nodig, dat voorspelt Léon Cornelissen, hoofdeconoom van Robeco. "We zijn goed op weg." Na jaren van financiële en economische malaise heeft de terugkeer naar een normale situatie tijd nodig. Maar uiteindelijk wordt alles – groei, rente en inflatie – weer zoals het was, aldus Cornelissen. Voorspellingen van een 'langdurige stagnatie', oftewel een langetermijnrecessie, of zelfs een wereldwijde variant van het verloren decennium van Japan, zijn veel te pessimistisch. De wereld zal geleidelijk herstellen van de financiële crisis en de economische vertraging, al kan het wel tien jaar duren voordat we zijn teruggekeerd naar de situatie van voor 2008, zegt Cornelissen. Hij voorspelt dat de 'nieuwe normale situatie' uiteindelijk zal terugkeren naar de historische gemiddelden van 2,75% groei in de VS, 1,75% groei in de EU, een rente van circa 5% en een inflatie van 3%.

Overblijfselen zullen verdwijnen

"Volgens sommige analisten zijn we een nieuw tijdperk ingegaan van een structureel lage groei en zullen we niet meer terugkeren naar de normale situatie – dit is de 'nieuwe normale situatie'. Maar ik zie deze somberheid als een overblijfsel van de financiële crisis en niet als een realistische beoordeling", zegt Cornelissen. "Pieken en dalen zijn veel normaler dan een consistente groei op de lange termijn. We hebben te maken gehad met de ernstigste vertraging sinds de jaren 30 en we zijn hier nog niet van hersteld. Het is een lang proces, daarom is het ook niet echt verrassend dat sommigen een 'langdurige stagnatie' voorspellen. Het duurt nu eenmaal langer om te herstellen van een ernstige financiële crisis als deze wordt vergezeld van een ernstige economische crisis. Alle nasleep zal uiteindelijk verdwijnen en dan keren we terug naar de normale situatie. Ik vind het moeilijk om toe te geven aan pessimisme. We zijn volop aan het innoveren – 'fracking', 3D-printen en de digitale revolutie – en bevinden ons waarschijnlijk aan de vooravond van DNA-technologie. Er zit veel in het vat."

Noodgrepen zijn niet normaal

Cornelissen denkt dat een reeks extreme gebeurtenissen ertoe heeft geleid dat analisten de noodgrepen van de laatste tijd normaal zijn gaan vinden. Een rente van (bijna) 0%, als wapen tegen de financiële en economische crises, is ongekend in de volwassen markten buiten Japan. Na jaren van bezuinigingen en lage bestedingen ligt deflatie op de loer. Daarom heeft de Europese Centrale Bank overwogen om voor het eerst sinds de jaren 70 de Europese spaarrente te verlagen tot onder nul. En kwantitatieve verruiming, waarbij overheden geld bijdrukken om de groei te stimuleren, kwam sinds de Grote Depressie niet in deze mate voor. "De term 'langdurige stagnatie' is geïntroduceerd in 1938, aan het einde van de Depressie, maar deze stagnatie zal zich niet herhalen," zegt Cornelissen. "Het pessimisme is te begrijpen: Europa laat een wisselvallig herstel zien en er zijn veel twijfels en risico's, maar dat is onvermijdelijk bij een proces van herstel. Pessimisten denken dat we geen negatieve rente kunnen bewerkstelligen en daardoor muurvast zitten, en nooit meer zullen terugkeren naar een normaal, historisch groeipad. Dat is gewoon niet waar."

Rente

"De Amerikaanse groei kan gemakkelijk terugkeren naar 2,75% en de Europese groei naar een iets lager niveau, bijvoorbeeld 1,75%. In deze regio’s zijn allerlei ontwikkelingen gaande die de groei kunnen stimuleren. Dat geldt ook voor Japan, al hangt dat af van het succes van 'Abenomics'. In opkomende markten is er veel ruimte om de productiviteit te vergroten. Maar nu deze landen zich in een cyclische vertraging bevinden, zal dat wel even duren. Als de groei stijgt, stijgt ook de rente. Maar centrale banken nemen liever het zekere voor het onzekere en bieden veel ruimte om de inflatie eerst te laten stijgen. Ze willen geen risico lopen dat ze het herstelproces tenietdoen. Er is dus een groter inflatierisico voor de langere termijn. In de nieuwe normale situatie zal de rente rond de 5% liggen - net als vroeger. In Japan was de lange rente ongeveer 7% voordat het land werd getroffen door het verloren decennium. In OESO-landen lag de rente doorgaans rond de 7% en de inflatie rond de 4-5%. De consensus voor de gewenste inflatie van 2% - de huidige doelstelling van de ECB - is nog wat aan de lage kant. Een gezonder cijfer, dichterbij de historische 3%, zou normaler zijn. Maar het kan wel 5 tot 10 jaar duren voordat we dat weer bereiken."

Structurele problemen blijven bestaan

Een aantal structurele problemen blijft echter bestaan, met name op het gebied van demografie, infrastructuur en de behoefte aan investeringen, zegt Cornelissen. "Je kunt aannemen dat de productiviteitsgroei door demografische veranderingen en groeiende bevolkingen niet hetzelfde zal zijn als vroeger," zegt hij. "Maar ik zou niet te snel zulke voorspellingen maken. Japan is zwaar getroffen door de vergrijzende bevolking, maar de langetermijnvoorspellingen voor het land liggen nog altijd op het historische gemiddelde van circa 2%. Er is veel ruimte voor investeringen in de infrastructuur. De laatste tijd is er wereldwijd te weinig geïnvesteerd. Er is nog geen sprake van een echt herstel. Door de omvang van de financiële crisis en de schade die deze heeft veroorzaakt, kost het herstel buitengewoon veel tijd. Maar het is veel te vroeg om pessimistisch te zijn."

Structurele problemen EU

De EU kampt nog steeds met structurele problemen, die lastig op te lossen zijn omdat de EU een economische unie is die bestaat uit verschillende landen, en geen politieke unie met een centrale regering, zoals de VS, zegt Cornelissen. "De EU kent veel structurele zwaktes, maar het echte probleem is dat we wel een monetair vangnet hebben, maar geen centraal fiscaal vangnet, en dat kan ook niet gecreëerd worden," zegt hij. "Als een bank in Florida failliet gaat, dan schiet de Amerikaanse regering te hulp, maar als een bank in Italië failliet gaat dan loopt het land gevaar en is er op centraal niveau amper tegenwicht. Natuurlijk moet er een einde komen aan de bezuinigingen. Wat we nodig hebben is minder bezuinigingen en meer groei, waardoor de ontwikkelde landen hun huidige problemen kunnen ontgroeien. De overheidstekorten zijn nog steeds hoog en de schulden worden maar langzaam afgebouwd. Maar vergis je niet: we zijn nog maar aan het begin van het normalisatieproces. We zullen langzaam vooruitgang boeken.”