Robeco: Spelen leveren Russen niet veel op

De duurste Olympische Winterspelen ooit zijn van start gegaan. Wat draagt zo'n mega-sportevenement bij aan de economie van het gastland? Robeco doet verhaal.

Duurste spelen ooit

Ongeveer €40 miljard. Dat zijn naar schatting de kosten van de Olympische Winterspelen in Sotsji. Dit bedrag is ruim vijf keer zo hoog uit als oorspronkelijk werd begroot (€7,7 miljard) en bijna vier keer zo hoog als het prijskaartje van de Olympische Zomerspelen in Londen. En dat niet alleen: het sportevenement is hiermee naar huidige euro's omgerekend zelfs €5 miljard duurder dan alle 21 voorgaande Olympische Winterspelen bij elkaar opgeteld, zo becijferde sporthistoricus Jurryt van de Vooren onlangs. Deze duizelingwekkende getallen roepen de vraag op of de kosten van de organisatie van zo'n mega-sportevenement eigenlijk wel opwegen tegen de baten. Er zijn al diverse onderzoeken gedaan naar de impact van dergelijke festiviteiten op de economische groei van het gastland.

Effect is doorgaans beperkt

Hoewel de resultaten per studie verschillen, blijkt wel dat het effect doorgaans slechts beperkt is. De economische groei veert vaak tijdelijk op, maar over een langere periode blijkt de economische groei vaak niet significant hoger. “Sinds 1960 hebben landen die de Zomerspelen organiseerden gemiddeld een tijdelijke bovennormale groei van 1 tot 2 procentpunt laten zien, in een raam van ongeveer zes jaar rond het jaar van organiseren”, schreef econoom Elmer Sterken in 2008 op het economisch discussieforum Me Judice. Hij tekende hierbij wel aan dat een goede vergelijking lastig is te maken, omdat het vaak landen met betere economische vooruitzichten zijn die zich kandidaat stellen. Wat een goede berekening ook ingewikkeld maakt, is dat niet valt te zeggen hoe de economische groei van het betreffende land zou zijn uitgepakt als de overheid het geld niet in stadions had geïnvesteerd, maar bijvoorbeeld in onderwijs. Daarnaast deint het gastland ook mee met de conjuncturele golven. Dit alles maakt het lastig om aan te geven wat de exacte impact van het sportevenement is geweest.

Tijdelijk effect

Het ziet er wel naar uit dat de effecten van een grootschalig sportevenement meestal maar tijdelijk zijn. Zo krijgt de economische groei vaak een impuls door investeringen in de bouw van stadions en wegen, maar dat effect verdwijnt als alles eenmaal is aangelegd. Sterker nog: in de jaren erna wordt de overheid geconfronteerd met onderhoudskosten, terwijl nog valt te bezien of de stadions en wegen hierna voldoende worden benut om rendabel te zijn. Ook de groei van de werkgelegenheid is slechts tijdelijk. De behoefte aan bouwvakkers, wegenbouwers, beveiligers en werknemers in de horeca en het toerisme verdwijnt als de laatste atleten zijn vertrokken.

Negatieve publiciteit

Het is dan ook de vraag of Rusland in economische zin veel wijzer wordt van deze Winterspelen. Nee, verwacht kredietbeoordelaar Moody's. De effecten zijn slechts tijdelijk: de bouwprojecten zijn inmiddels afgerond en het is de vraag of het toerisme in de regio na de Spelen voldoende zal aantrekken. Bovendien zullen de hoge onderhoudskosten voor de nieuwe sportfaciliteiten de komende jaren op de begroting van de regio drukken. Specifiek voor deze Winterspelen komt daar nog bij dat het economisch voordeel voor Sotsji en omstreken beperkt zal blijven door de negatieve publiciteit over kostenoverschrijdingen, veiligheid en mensenrechten, aldus Moody's. Het ziet er voor de Russen dus niet zonnig uit.