Banken hebben het afgelopen jaar belangrijke stappen gezet in het tegengaan van discriminatie, concludeert DNB in zijn nieuwe rapport ‘Discriminatie Bewust Tegengaan’. De toezichthouder ziet deze resultaten als een duidelijke bevestiging van de gekozen koers in de sector. Tegelijkertijd wijzen zowel DNB als de banken op de volgende grote opgave: de bestrijding van indirecte discriminatie, een complex en hardnekkig vraagstuk dat blijvende aandacht vereist."
De Nederlandse Vereniging van Banken reageert positief op de bevindingen van DNB. De verbeteracties die de sector begin 2024 aankondigde om ervaringen met discriminatie tegen te gaan, lijken hun vruchten af te werpen. Dat de toezichthouder dit nu erkent wordt gezien als een belangrijke steun in de rug.
“Banken waarderen het dat DNB ziet dat de verbeteracties die sinds vorig jaar zijn ingezet, effect hebben”, stelt NVB-voorzitter Medy van der Laan in een reactie. “Dit is voor banken een positieve stimulans om het tegengaan van discriminatie prioriteit te blijven geven.”
Die vooruitgang is volgens het DNB-rapport concreet zichtbaar op meerdere fronten. Waar een jaar geleden nog veel tekortkomingen werden geconstateerd, is het thema nu steviger verankerd in de organisaties. Zo is het eigenaarschap op directieniveau belegd en heeft een derde van de banken een bestuurder verantwoordelijk gemaakt voor het onderwerp.
Indirecte discriminatie
Ondanks de geboekte vooruitgang, blijft er een hardnekkige uitdaging over. Zowel DNB als de banken constateren dat het risico op indirecte discriminatie het moeilijkst is aan te pakken. DNB noemt het "de breedst gesignaleerde tekortkoming", die "ook het moeilijkst te adresseren is".
De NVB voegt hier een perspectief aan toe. Volgens de branchevereniging kan indirecte discriminatie ontstaan wanneer ogenschijnlijk neutrale wetten in de praktijk nadelig uitpakken voor specifieke groepen.
Als voorbeeld wordt de sanctiewetgeving genoemd, die mensen die vaak transacties doen met bepaalde landen bovengemiddeld kan raken. De banken roepen beleidsmakers en politici dan ook op "bij de uitwerking van dit type wet- en regelgeving discriminatie in de uitvoering te voorkomen.”
Contrast met de betaalsector
Voor hun aanpak van discriminatierisico’s bevindt de betaalsector zich nog in een beginfase. Hoewel ze iets verder zijn dan de banken een jaar geleden waren, hebben ze nog een flinke weg te gaan. Het meest tekenende verschil: geen van de onderzochte betaaldienstverleners heeft een risicoanalyse uitgevoerd naar het risico op discriminatie binnen hun Wwft- en Sw-processen.
De banken blijven zich inzetten om discriminatie verder terug te dringen. Zo werken ze momenteel aan heldere, gezamenlijke uitgangspunten over hoe zij bij de toepassing van de Wwft en de Sanctiewet discriminatie kunnen tegengaan. Het doel is om deze afspraken in het eerste kwartaal van 2026 vast te stellen.
De blik is daarbij duidelijk op de toekomst gericht. Van der Laan benadrukt dat de aanpak van indirecte discriminatie ieders aandacht vraagt. De sector wil met de gezamenlijke inzet en transparantie verder bijdragen aan een inclusieve financiële sector.