Cultuuromslag nodig voor herstel integriteit benchmarks

Benchmarks vervullen een belangrijke functie in het financiële systeem. Maar het bijdragen aan of gebruiken van benchmarks brengt ook risico’s met zich mee. Financiële instellingen beheersen deze risico’s nog niet voldoende. Het is daarom belangrijk dat zij de beheersing in een hoger tempo op orde brengen. Dit concluderen DNB en AFM op basis van een inventariserend onderzoek naar de totstandkoming en het gebruik van financiële benchmarks, de risico’s van manipulatie en de mate waarin Nederlandse financiële instellingen deze integriteitsrisico’s weten te beheersen.

In dit onderzoek zijn verschillende benchmarks onder de loep genomen, zoals benchmarks voor rentetarieven, valutakoersen en grondstoffenprijzen. Het onderzoek heeft plaatsgevonden bij 10 banken en 15 andere financiële en niet-financiële instellingen.

Banken: interne procedures aangescherpt
In een reactie op de publicatie van de toezichthouders liet de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) weten dat banken de afgelopen tijd hun interne procedures hebben aangescherpt om eventuele mogelijkheden van manipulatie met benchmarks uit te sluiten. Dit komt overeen komt de uitkomsten van het onderzoek door DNB en AFM.

Meer aandacht voor cultuuromslag
De toezichthouders vinden dat meer aandacht nodig is voor het realiseren van de benodigde cultuuromslag bij financiële instellingen die bijdragen aan benchmarks. Naast dat professionele marktpartijen de risico’s van benchmark-manipulatie moeten onderkennen en beheersen moet er volgens DNB en AFM actiever werk worden gemaakt van de benodigde cultuuromslag in financiële markten. Dit is noodzakelijk om de integriteit van benchmarks te waarborgen en belangenconflicten bij financiële instellingen te voorkomen. Daarbij hebben financiële instellingen die gebruik maken van benchmarks ook een verantwoordelijkheid.

Bewustwording vergroten door good practices
De toezichthouders bieden good practices om de bewustwording van integriteitsrisico’s rond benchmarks te vergroten en de risicobeheersing te verbeteren. DNB en de AFM verwachten dat Nederlandse financiële instellingen de good practices betrekken in hun bedrijfsvoering. In de loop van dit jaar wordt beoordeeld of de instellingen voldoende voortgang boeken in het verbeteren van de risicobeheersing, inclusief het gebruik van de good practices. Eveneens dit jaar wordt het nog lopende onderzoek naar betrokkenheid van financiële instellingen bij valutahandel afgerond. DNB en de AFM gaan ook na hoe Nederlandse (financiële) instellingen bij grondstoffenbenchmarks betrokken zijn.

Nieuwe toezichttaak AFM
De AFM heeft per 1 januari 2015 de bevoegdheid op te treden tegen manipulatie van benchmarks. Hiermee loopt Nederland vooruit op Europese regelgeving, die is vervat in de Market Abuse Regulation. De nieuwe bevoegdheid vormt een aanvulling op het bestaande instrumentarium van de Nederlandse toezichthouders. Naast de mogelijkheid om benchmarkmanipulatie bestuursrechtelijk aan te pakken, zal het ook strafrechtelijk kunnen worden vervolgd.