‘Duurzaamheid niet langer meer een vaag begrip’

Duurzaamheid is lange tijd een hip woord geweest, dat regelmatig opdook in reclames en beloftes van bedrijven die de planeet claimden te redden. Ook financiële instellingen promoten sinds kort dat ze steeds duurzamer worden, maar het is volgens Brigitta Stark-Negyesi (senior manager) en Titia Meijburg (senior consultant) vaak lang niet altijd duidelijk welke ESG-criteria daarbij gehanteerd worden. Het duo van Capgemini Invent ziet daar echter snel verandering in komen. In dit artikel leggen ze uit waarom.

Greenwashing wordt volgens hen steeds zwaarder bestraft en het uitspreken van vage duurzaamheidsambities wordt niet langer geaccepteerd. De druk van consumenten, aandeelhouders en toezichthouders neemt toe om beloftes na te komen. Duurzaamheid verandert van ‘nice to have’  naar ‘need to have’, vooral voor financiële instellingen.

Regelgevers en toezichthouders verwachten namelijk dat banken het voortouw nemen bij de overgang naar een duurzame samenleving. Daartoe zijn tal van verordeningen en richtlijnen ingevoerd en zullen er nog velen volgen. Zo worden momenteel de NFRD, EBA Pillar 3 ESG, EBA LOM ESG en de ECB-richtlijnen inzake klimaat- en milieurisico's ten uitvoer gelegd. De komende CSRD, die de NFRD zal vervangen, zal  van de banken voortdurend en grote inspanningen vergen.

Meten is weten

‘Je kunt niet managen wat je niet meet’, zo luidt (vrij vertaald) een Engels gezegde. Daarom zijn de eerste reeks verordeningen (die sterk met elkaar samenhangen) vooral gericht op het meten van duurzaamheid. Aangezien de impact van banken op het milieu en de samenleving voornamelijk loopt via de bedrijven en activiteiten die zij financieren, wordt van banken verwacht dat zij de ESG-cijfers van hun klanten meten en daarover rapporteren.

En daarvoor is veel data nodig. Denk aan energielabels van vastgoed, de uitstoot van broeikasgassen door grote ondernemingen en mkb-klanten en de leningen die zijn verstrekt aan bedrijven of projecten die zijn afgestemd op de EU Taxonomie (en dus als duurzaam gelabeld kunnen worden).

Een klus die meerdere uitdagingen met zich meebrengt. Zo wordt veel van die vereiste data nog helemaal niet door banken verzameld. Het gaat hierbij om data die rechtstreeks bij klanten opgevraagd moet worden, van derden gekocht dient te worden of die met behulp van data-ecosystemen gecreëerd en gebruikt kan worden – en zelfs dan beschikt men niet over alle data.

Banken zijn volgens het duo dan ook verplicht met ‘workaround solutions’ te komen om handmatig alle onderliggende data te verzamelen of om met behulp van proxy-data en berekeningsmethodes zo nauwkeurig mogelijke schattingen te maken.

Omdat de regelgeving invloed heeft op alle niveaus binnen de organisatie, moeten banken een algehele datastrategie rondom duurzaamheid opstellen. Zij dienen hierbij een evenwicht te vinden tussen het verankeren ervan in hun huidige bedrijfsmodellen en de noodzakelijke expertise-begeleiding binnen het domein. Om datastromen zo efficiënt mogelijk te (her)gebruiken, dienen IT-systemen en de data governance echter hervormd te worden.

Uiteindelijk moeten banken die data niet alleen extern rapporteren, maar ook intern gebruiken om inzicht te krijgen in de ESG-prestaties van hun leningen en beleggingen. Om ‘duurzaamheids-KPI’s en KRI’s te creëren, erover te rapporteren én er naar te handelen, stelt het duo dat de huidige manier van werken in de hele organisatie op de schop moet.

Banken zijn, samen met grote beursgenoteerde bedrijven, de eerste bedrijven die vanaf jaarverslag 2024 verplicht zijn te rapporteren conform de CSRD-wetgeving. De veelal vrijwillige NFRD-richtlijnen gaven banken alvast de gelegenheid om zich voor te bereiden op dit gebied. Er is dus geen tijd meer te verliezen; banken moeten echt aan de bak om deze data-uitdagingen het hoofd te bieden.

Advies

Duurzaamheid biedt volgens Stark-Negyesi en Meijburg echter ook kansen. De meeste banken bieden namelijk al ‘duurzaamheidsgerelateerde’ producten aan, waarbij bijvoorbeeld de rentevoet van een lening afhankelijk is van vooraf vastgestelde duurzaamheidsdoelstellingen. De managers van Capgemini Invent stellen dat er nog meer kansen voor het oprapen liggen.

Client advisory is daarvan het eerste voorbeeld. Zakelijke klanten hebben regelmatig behoefte aan sturing als het gaat om hun eigen ESG-data, terwijl een deel van dezelfde wet- en regelgeving ook op hen van toepassing is. Juist banken kunnen met hun nieuw opgedane expertise hun klanten goed van nut zijn.

Niet alleen door klanten bewust te maken van wat er aankomt, maar ook door hulp te bieden bij het vergroten van hun data-beschikbaarheid – bijvoorbeeld door het aanbieden van ‘Life Cycle Assesments’. Een win-win situatie, omdat banken dezelfde data weer nodig hebben voor hun eigen rapportage.

Duurzaamheidshulpmiddel

Duurzaamheid verankeren in de bankapp is nog een kans. Consumenten zijn zich namelijk steeds meer bewust van hun eigen impact op het milieu. Veel van hen willen hun impact verminderen maar missen vergelijkende productinformatie om weloverwogen beslissingen te nemen. Omdat in de meeste gevallen kortetermijnbeloningen ontbreken om de duurzame keuze te maken, baseren consumenten hun beslissing nog altijd enkel op de prijs van een product.

Door transactiegegevens te koppelen aan CO2-uitstoot én door een gamification-element in te bouwen (bijvoorbeeld een rangschikking of niveau) kan een zogenoemde carbon tracking app ingebouwd worden. Met deze functie kunnen bankapps het nieuwe medium worden voor klanten om hen te helpen bij het verkleinen van hun CO2-voetafdruk.

Stark-Negyesi en Meijburg benadrukken echter dat het meten van duurzaamheid slechts de eerste stap is in een langer proces. Met inzicht in de huidige ESG-prestaties van banken en bedrijven kunnen echter concrete doelen worden gesteld over het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en is men in staat de voortgang te monitoren. Voordat dit wettelijk wordt afgedwongen, adviseert het duo om zo snel mogelijk te beginnen met het vormgeven van de weg naar een duurzame toekomst.

Het Engelstalige artikel is vertaald door de redactie van Banken.nl