Het kabinet nam deze week het besluit de gebouwgebonden financiering (GGF) te schrappen uit het Klimaatakkoord. Vanuit Triodos Bank was Jeroen Pels – Directeur Hypotheken en Private Banking – één van de personen die deelnam aan de onderhandelingen voor het akkoord. Pels staat bekend als voorstander van de gebouwgebonden financiering en is benieuwd naar de alternatieven. Uiteindelijk gaat het hem en Triodos Bank vooral om één ding: verduurzaming toegankelijk maken voor zoveel mogelijk mensen.
Het nieuws over het kabinetsbesluit kwam voor Pels niet als een donderslag bij heldere hemel. Hij had het eigenlijk al een beetje zien aankomen. “Via de klimaattafels zit ik nog in de uitvoeringstafels. Ook zit ik vanuit de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) in een werkgroep die dit onderwerp behandelt, dus de discussie over de gebouwgebonden financiering was me al wel bekend.” Sterker nog, zonder de juiste uitgangspunten ziet Pels het construct zelf ook niet effectief worden.
Geen doel, maar middel
Wie de gesprekken over de bijdrage van de financiële sector aan verduurzaming enigszins gevolgd heeft in de afgelopen jaren, zal Pels opgemerkt hebben als een warm pleitbezorger van de GGF. Maar hij is reëel. “Gebouwgebonden financiering is uiteindelijk veel meer een middel dan een doel. En zo is het ook altijd geweest. Je moet de GGF zien als een vehikel om iets te bereiken. Er is een groep mensen die verduurzaming van hun huis kan betalen, maar ook een groep voor wie dat niet is weggelegd. Die mensen moeten perspectief hebben en de GGF was daarin één van de puzzelstukjes.”
"Met prudente aanpassingen van de leennormen zou het mogelijk worden de groep ‘kunners’ te vergroten. Dat maakt de transitie inclusief. Wij vonden het van belang om dat binnen de kaders van de Wft te doen, zodat je ook de juiste kaders bewaakt. Zodoende kwamen we na veel wikken en wegen destijds uit op de GGF, niet als alternatief voor huidig consumptief en hypotheken maar om zoveel mogelijk particulieren binnen ruimere kaders te kunnen helpen. GGF via een Burgerlijk Wetboek koppeling was de meest kansrijke en transparante oplossing op dat moment. Alternatieven waren erfpachtconstructies of baatbelastingen."
In haar brief aan de Tweede Kamer noemt Ollongren de plannen ‘te complex en te duur’. Volgens Pels hangt de mate van complexiteit echter samen met hoe je tegemoet kunt komen aan essentiële randvoorwaarden. Onderdeel daarvan is de woonlastenneutraliteit, wat zoveel betekent als dat de kosten die een huiseigenaar moet maken om zijn huis te verduurzamen, moeten opwegen tegen de besparing op zijn energierekening. “Maar ook het verkrijgingsproces van financieringen moet vereenvoudigd worden, dan kun je tegen lagere kosten de markt op gaan. Gebouwgebonden financiering is alleen kansrijk als je een uitgangspositie creëert die in alle opzichten geoptimaliseerd is.” Het is sterk afhankelijk van alle ontwerpkeuzes. Zonder aangepaste condities kan het instrument inderdaad niet werkbaar zijn.
Betrek de financiële sector erbij
De vermeende hoge kosten zijn iets waarover ook het Planbureau voor de Leefomgeving zich vorige maand al zorgen maakte en de reden dat het adviesorgaan een negatieve stelling innam tegenover de GGF. Maar het gaat volgens Pels niet om dingen mogelijk te maken die eigenlijk niet renderen, maar om een succesvolle individuele aanpak te bewerkstelligen, redenerend vanuit de juiste standaarden. Niet om de betaalbaarheid zodanig op te rekken dat het in de constructie past. “Kijk naar wat financieel verantwoord is om te realiseren. Sommige standaard pakketten kunnen niet voor elk individu uit, maar in zijn algemeenheid nog steeds wel voor groepen voor wie verduurzaming momenteel financieel niet haalbaar is.”
De grote vraag binnen de huidige ontwikkelingen is wat het alternatief gaat zijn. Ollongren stuurt aan op inzet van het Nationaal Warmtefonds, een overheidsfonds dat langlopende leningen aanbiedt tegen lage rentes. “Ik zou het een gemiste kans vinden als je daarmee de distributiekracht vanuit de financiële sector en de inspanning die we samen zouden kunnen leveren passeert”, aldus Pels. “Ik hoop op een goede balans, waarbij we goed kijken naar de maatschappelijke kosten van alternatieven voor gebouwgebonden financiering.”
Lees ook:
'Triodos heeft aanjaagfunctie in hypotheek van de toekomst'