ABN AMRO: Geldzaken in een peer-to-peer society

Céline Pessers, Innovation Manager bij het Innovation Centre van ABN AMRO, geeft haar visie op geldzaken in een peer-to-peer society.

Een vriendin van mij is onlangs een eigen modelijn gestart, waarmee ze de sprong heeft gemaakt van de advocatuur naar het ondernemerschap. Had ze me voor haar financiering vijf jaar geleden misschien de naam van een goede contactpersoon bij ABN AMRO gevraagd – nu informeerde ze of ik wist welk crowdfunding of peer-to-peer lending platform het beste op haar propositie zou aansluiten.

Dit kleine voorbeeld staat niet op zichzelf – het is veelzeggend voor de snelle veranderingen in de markt. Het fenomeen crowdfunding of peer-to-peer lending bijvoorbeeld: weliswaar nu een kleine markt, maar wel een die snel groeit. En wat voor lenen kan, kan ook voor andere geldzaken. Hoe zit het eigenlijk met bijvoorbeeld betalingen of verzekeringen? Ook dit zijn diensten die worden uitgedaagd door nieuwe concepten waarbij gebruikers via decentrale netwerken worden gelinkt om rechtstreeks zaken met elkaar te doen. Kijk door het klassieke aanbod heen en je ziet ineens talrijke voorbeelden van nieuwe bedrijven die de kracht van peer-to-peer ook doortrekken naar andere financiële hoeken.

Peer-to-peer lending inmiddels een serieus alternatief

“De tijd van spielerei is voorbij”, zei onlangs Jeroen Broekema, country manager in Nederland van het P2P lending platform Funding Circle, in het Financieel Dagblad. Met wereldwijd inmiddels meer dan €1 miljard aan uitgezet MKB krediet, is Funding Circle inderdaad een serieuze nieuwe toetreder op de Nederlandse markt voor alternatieve financieringen.

Bovendien zien we geleidelijk hoe de ‘peer’ uit ‘peer-to-peer’ lending verdwijnt. De individuele belegger maakt plaats voor professionele investeringsfondsen die hun portfolio’s willen spreiden en daarmee liever ‘MKB-markten’ dan individuele MKB bedrijven financieren. Het mens-tot-mens gehalte van deze leningsvorm wordt daarmee weliswaar kleiner, maar feit blijft dat een groeiend digitaal speelveld van vraag en aanbod de bestaande tussenpersonen (lees: banken) voor een deel overbodig maakt.

Peer-to-peer-verzekeringen: terug naar de basis

Ditzelfde fenomeen zien we nu ook in de verzekeringsmarkt ontstaan. Ooit, lang geleden, begonnen volken met verzekeringen in kleine coöperatieve gemeenschappen die voor elkaar instonden. En nu opnieuw ontstaan overzichtelijke (zij het digitale) communities van verzekerde leden die rechtstreeks aan elkaar verbonden zijn, zonder grote anonieme en vaak intransparante tussenpersonen (lees: verzekeraars). De broodfondsen die de afgelopen jaren in Nederland werden opgezet zijn hiervan een aardig voorbeeld. ZZP’ers die een creatieve oplossing zochten voor hun forse maandpremies bij verzekeraars gebruiken nu in groepjes van maximaal 50 man een eigen ‘stroppenpot’.

Wacht de verzekeringsmarkt dezelfde opschudding als de financieringsmarkt?

Er zijn ook voorbeelden in de verzekeringswereld van startups die het peer-to-peer fenomeen breder trekken en willen opschalen. Het Amerikaanse ‘Lemonade’ noemt zichzelf ‘the world’s first P2P Insurance carrier’ en haalde deze maand in een eerste uitzonderlijk succesvolle financieringsronde 13 miljoen dollar op. “We’re betting Lemonade will transform the insurance landscape beyond recognition”, aldus investeerder Sequoia Capital. Ook de Chinese peer-to-peer verzekeraar TongJuBao heeft grote ambities; hun oprichters verwachten voor de Chinese verzekeringsmarkt minstens dezelfde groeipercentages als voor de leningmarkt.

Dichter bij huis, in Duitsland, is Friendsurance een hit. Kleine groepjes klanten worden gebundeld en ontvangen een jaarlijkse bonus als zij niets claimen. Ook in andere Europese landen worden dit soort structuren opgezet: Inspeer in Frankrijk, Guevara in de UK. Zou de verzekeringsmarkt dezelfde disruptie te wachten staan als de financieringsmarkt?

Peer to peer betalingen als olie van de sharing economy

Op het gebied van betalingen heeft al flink wat disruptie plaatsgevonden. Payment service providers zoals Paypal of Adyen plaatsen zichzelf tussen de bank en haar klanten. Maar de praktijk van rechtstreekse, peer-to-peer betalingen, is nog weerbarstig. In een ideale peer-to-peer economy ‘swipe’ ik mezelf de dag door – waarbij ik met mijn telefoon moeiteloos de micro-transacties afhandel van geleend tuingereedschap en gedeelde autoritten, maaltijden en overnachtingen. Zonder IBAN nummers, zonder e-dentifiers, maar met online wallets (een soort digitale portemonneetjes gekoppeld aan je bankrekening). Kan dit al? Apple is momenteel met een aantal Amerikaanse grootbanken in onderhandeling over een dergelijke ‘mobile person-to-person payment service’. Waarmee Apple haar klanten de mogelijkheid biedt om smartphone betalingen te kunnen doen zonder een bank-app – en hen daarmee overigens nog sterker aan zich weet te binden.

Ook onafhankelijke, kleine partijen betreden de markt. Wat te denken van het Nederlands Bunq? Met de slogan ‘verken het plezier van vragen om geld’ wordt het beeld van betalen hier van een noodzakelijk kwaad omgebogen naar een sociale activiteit. Betalen in ‘real time’ en met foto’s en filmpjes aan vrienden, zonder toestanden, zonder banken. Als deze ontwikkeling doorzet, worden P2P betalingen in Nederland mainstream – het volgende voorbeeld waarbij de rol van de traditionele grootbank als tussenpersoon onder druk komt te staan.

Veel vragen, weinig antwoorden

Als je je ogen er eenmaal voor opent, zie je dus dat de financiële sector op vele vlakken wordt uitgedaagd door P2P diensten. Al deze voorbeelden op het gebied van P2P Finance vormen geen uitputtende lijst, maar een greep uit de actualiteit, waar uiteraard op af te dingen valt. Want deze markt is nog jong, kwetsbaar en vooral vol beloftes. Bovendien zijn er veel onzekerheden op het gebied van wetgeving, gebruikersbehoeftes, en technologie. Daarbij is risicomanagement bij kleinschalige initiatieven ook nog eens lastig. Je hoort mij dan ook niet beweren dat banken zomaar buiten spel worden gezet of onklaar worden gemaakt door nieuwe toetreders.

Wel denk ik dat er een interessant nieuw speelveld ontstaat, waarin combinaties van bestaande structuren en nieuwe oplossingen de dienst gaan uitmaken. Waarin gevestigde spelers als ABN AMRO worden uitgedaagd om hun deuren te openen en samen te werken met peer-to-peer initiatieven. Zodat banken hun klanten niet alleen kunnen helpen met bestaande producten en diensten, maar waar mogelijk ook slim aan elkaar kunnen verbinden. En andersom, zodat deze nieuwe spelers meeliften op het netwerk en het klantenbestand van gevestigde partijen zoals ABN AMRO en daarmee hun bereik kunnen vergroten.

En zo kunnen banken blijven doen waartoe zij hier op aard zijn: het faciliteren van financiële oplossingen voor de veranderende behoeftes van klanten. Zodat mijn vriendin met haar modelijn, ook als is ze gefinancierd met crowdfunding en verzekerd met vrienden, nog steeds bij ABN AMRO terecht kan.