Robeco: Vijf lessen vijf jaar na val Lehman Brothers
Vijf jaar geleden viel de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers om. Dit luidde het begin in van de kredietcrisis. Wat is er sindsdien veranderd? Drie experts van Robeco blikken terug.
Het faillissement van Lehman Brothers staat symbool voor de zware financiële crisis die tot op de dag van vandaag voelbaar is. Wat is er sindsdien veranderd? En wat merken beleggers hiervan? Patrick Lemmens, senior portfoliomanager financials, Henk Grootveld, fondsbeheerder Rolinco en trendwatcher, en Maarten Polfliet, client portfolio manager quantitative equity, blikken terug.
1. Strengere regels voor banken slecht voor innovatiekracht
Aan banken worden nu strengere kapitaaleisen gesteld. Met meer eigen vermogen kunnen ze makkelijker grote verliezen opvangen, is de achterliggende gedachte. Dat moet leiden tot een stabieler financieel stelsel. Volgens Patrick Lemmens hebben banken nu inderdaad meer kapitaal. Ook hebben ze de meeste slechte leningen inmiddels afgeschreven of daar voorzieningen voor getroffen. In die zin is er dus veel verbeterd. Maar Lemmens vreest dat de regelgeving te ver doorschiet. "Er wordt nu ingezet op meer gordels en extra airbags, maar daarmee los je de onderliggende problemen niet op. Overheden kunnen beter gedetailleerd toezien op een goede naleving van de bestaande regels en het uitbannen van onverantwoorde risico's. Nu wordt alles dichtgetimmerd en een gevoel van schijnzekerheid gecreëerd." Lemmens waarschuwt ervoor dat te strenge regelgeving fnuikend is voor de innovatiekracht van banken. Ook consumenten lijden eronder: financiële producten zullen naar verwachting duurder worden.
2. Minder competitie in financiële diensten zorgt voor verschraling markt
Voor de crisis waren in Nederland vijf à zes gezonde banken en veel buitenlandse partijen actief. Nu is nog één gezonde grootbank overgebleven en enkele banken die geheel of gedeeltelijk onder controle van de overheid vallen. "De markt is veel minder competitief geworden", zegt Henk Grootveld. "Dat merken consumenten. In Duitsland bijvoorbeeld, waar geen banken zijn genationaliseerd, is de hypotheekrente een vol procentpunt lager dan hier." De crisis heeft ook een grote impact gehad op de samenstelling van de AEX-index. SNS, Fortis en ABN AMRO zijn van de beurs verdwenen. Het gewicht van financials op de index is hierdoor fors afgenomen. Voor de val van Lehman hadden banken en verzekeraars een weging van 33,8% in de index. Nu is dat 12%.
3. Een grotere aversie tegen schuld zorgt voor andere keuzes bij beleggers
"Vroeger werden bedrijven er door beleggers op aangekeken als ze geen schulden aangingen, want dat zou de groei in de weg staan", zegt Grootveld. "Die tijd is voorbij. Beleggers prefereren nu juist bedrijven met weinig schuld en veel eigen vermogen."
4. Grotere populariteit van obligaties...
Door de crisis zijn veel beleggers geforceerd overgestapt van aandelen naar obligaties. Op de markt voor staatspapier kwamen grote verschillen tussen landen aan het licht. De eurolanden Duitsland en Griekenland bleken niet even kredietwaardig. Probleemlanden als Griekenland en Portugal moesten torenhoge tarieven betalen en konden steeds moeilijker op de kapitaalmarkt terecht om geld te lenen. Duitsland en Nederland daarentegen zagen de rente dalen. Henk Grootveld verwacht dat in ons land de bodem in de rente is gelegd en dat de tarieven zullen terugkeren richting normale waarden. "De tijd van goedkoop lenen is voorbij."
5. ...en aandelen met weinig risico
Lange tijd werd gedacht dat rendement en risico hand in hand gingen en dat minder risico's nemen garant stond voor een lager rendement. Academisch onderzoek uit de jaren 70 liet echter al zien dat laag-risicoaandelen geen lager rendement geven. Tijdens de crisis werd dit wederom duidelijk: aandelen die minder sterke koersbewegingen lieten zien, bleven beter overeind dan sterk volatiele aandelen."Wie voor een low volatility-strategie kiest, moet er wel rekening mee houden dat het rendement bij een hard stijgende beurs vaak wat achterblijft", waarschuwt Maarten Polfliet. "Per saldo haal je doorgaans een gemiddeld rendement, tegen een lager risico." De groeiende populariteit van laagvolatiele aandelen kan er wel toe leiden dat deze aandelen duurder worden. "Daarom kijken we ook naar de waardering in onze laagvolatiele aandelen strategieën", geeft Polfliet aan.
