EU retail kredietmarkt groeit boven grens van 10 biljoen

De retail kredietmarkt van Europa heeft sinds de kredietcrisis een bescheiden groei doorgemaakt. Vanaf 2007 is de markt met 9% gegroeid van €9,3 biljoen naar €10,1 biljoen in 2013. Sinds de crisis hebben echter vooral Zuid-Europese landen te maken met aanzienlijke toename van het aantal niet-presterende leningen. 18% van het Italiaanse en 12% van het Spaanse retail krediet is noodlijdend, en om deze reden heeft Europa nog een flinke weg te bewandelen voor de regio terug is op het stabiliteitsniveau van voor de crisis.

In een recent uitgebracht onderzoeksrapport, getiteld ‘European Retail and SME Credit: Recovery Time?’, bundelen consultancybureau Oliver Wyman en Intrum Justitia hun krachten. Samen hebben ze de markten van 26 Europese landen, evenals Rusland en Turkije, onder de loep genomen en aan de hand van hun analyse de belangrijkste trends van de Europese retail kredietmarkt in kaart gebracht.

In het rapport wordt gekeken naar drie verschillende kredietsoorten: financiële producten voor consumenten (non-hypothecaire leningen zoals persoonlijke leningen, doorlopend krediet en leningen voor een specifieke aankoop), MKB-leningen en hypotheken, waaronder alle particuliere leningen vallen die gedekt worden door residentieel eigendom. Samengevoegd worden deze drie kredietvormen onder de noemer ‘retail krediet’ geplaatst.

Huidige status
Sinds 2007 is het totaalbedrag aan uitstaande retail kredieten gestegen met 9%, waarbij hypotheken met een jaarlijkse groei van 3% - 4% het grootste deel voor hun rekening nemen. Voor persoonlijke leningen lag de gemiddelde CAGR rond de 1%, terwijl de MKB-leningen van 2007 tot 2010 terugliepen en sinds 2010 op gelijk niveau zijn gebleven.

Er zijn echter verschillen tussen ‘ontwikkelde landen’ – met een BBP per hoofd > €15.000 – en ‘opkomende landen’, waarbij het BBP onder de €15.000 per hoofd ligt. Vooral in de MKB-kredietmarkt zijn de verschillen groot. In de ontwikkelde landen nam deze kredietsoort met 6% af tussen 2007 en 2010 en met 2% in de 3 jaar daarna, terwijl voor de opkomende landen de markt juist groeide – met 4% van ’07 tot ’10 en zelfs met 15% in de tweede periode. Zowel in opkomende als ontwikkelde landen blijven de hypotheken in volume toenemen. In de ontwikkelde landen groeide de uitstaande schuld van €5,4 biljoen in 2007 naar €6,4 biljoen in 2013, en voor de periode tot 2016 wordt een verdere groei verwacht naar €6,9 biljoen. In de opkomende landen liggen deze bedragen rond de €100 miljard in 2007, €200 miljard in 2013 en een voorspelde €300 miljard in 2016.

Voor de ontwikkelde landen wordt verwacht dat de totale groei aan retail krediet harder zal gaan stijgen dan de meer bescheiden groei van de afgelopen jaren, aangezien het consumentenvertrouwen en de behoefte aan krediet zullen toenemen. In de opkomende landen wordt binnenkort een hogere groei in de retailmarkt verwacht, aangezien leners aankopen vooruit zullen schuiven omdat hun BBP in de toekomst zal groeien.

Marktpenetratie
De analyse toont aan dat veel van de Europese landen meer dan 100% van het BBP aan retailkrediet op de balans hebben staan. Zo heeft Zwitserland 120% van zijn BBP uitstaan aan retail kredieten, Denemarken 150% en Cyprus zelfs 160%. Voor de meeste opkomende economieën in Europa ligt dit percentage rond de 35%. In Nederland is de situatie momenteel relatief stabiel; het retailkrediet groeit niet tot nauwelijks en rust op ongeveer 85% van het BBP.

Niet-presterende leningen
Het rapport benadrukt dat het aantal non-performing loans (NPL) – in het Nederlands niet-presterende of noodlijdende leningen – sterk verschilt tussen de verschillende Europese economieën, beleggingscategorieën en tussen aantal en ratio. Zuid-Europese laten de grootste NPL-aandelen zien, terwijl landen in het Noorden en Zwitserland zeer weinig NPL’s hebben. In het retailkrediet segment zijn het vooral de MKB-kredieten die vaker niet presteren. In Nederland is bijvoorbeeld 67% van de NPL’s een MKB-krediet. In de UK, Ierland en Duitsland zijn echter meer dan de helft van de NPL’s hypotheken.

Van de NPL’s is 90% te vinden in ontwikkelde landen, waarvan Italië het grootste aandeel NPL’s heeft met een totaalbedrag van €161 miljard, of 18% van het totale aantal. 78% van deze NPL’s zijn MKB-kredieten. Als het gaat om de relatieve grootte staat Spanje op de tweede plek met €105 miljard aan NPL’s, gevolgd door Frankrijk met €44 miljard. In Nederland presteert slechts 3% van de leningen niet.