Digitale strategieën van banken overtuigen slechts kwart investeerders

Alle inzet van banken ten spijt kunnen zij investeerders nog onvoldoende overtuigen van hun digitale transformatie. Strategisch advieskantoor Oliver Wyman onderzocht de houding van investeerders en concludeert dat slechts een kwart gelooft dat digitale transformatiestrategieën van banken effectief zullen blijken. 

Er is geen groot ziener voor nodig om te concluderen dat banken maar beter vaart kunnen maken met digitalisering. Er is sprake van een soort wedloop en wie in die race achterblijft loopt een gedegen risico om in de marge te verdwijnen. Uit het rapport ‘When Vision and Value Collide’ van Oliver Wyman blijkt dat banken jaarlijks gemiddeld 5% van hun omzet besteden aan digitaliseringsprogramma’s. Veel investeerders tasten volgens de consultancyfirma echter in het duister over waar banken exact in investeren, waarom en wat het aan het eind van de rit oplevert. 

Europese banken doen onmiskenbaar hun best om hun inspanningen rond digitalisering onder de aandacht te brengen. De onderzoekers stellen vast dat het begrip ‘digitaal’ in brede zin in maar liefst 98% van de externe communicatie van banken naar voren komt. Ze zetten dat percentage af tegen het percentage van de aanwezigheid van ‘digitaal’ in analistenrapporten. Dat aandeel komt uit op slechts 27%. Dat is een opmerkelijke discrepantie, waarbij in elk geval de complimenten uitgaan naar de communicatie- en marketingafdelingen. 

Financiële instellingen ondervinden problemen bij het presenteren van (de vruchten van) hun inspanningen. Investeerders hebben gemiddeld genomen moeite om de digitalisering van banken te doorgronden. Er ontbreken duidelijke meetstandaarden en er heerst wantrouwen over kosten-baten modellen aangaande investeringen in technologie. Oliver Wyman waarschuwt voor het mogelijk opraken van het geduld van investeringen. De onderzoekers wijzen naar de ‘price to earnings’ ratio (P/E), die de prijzen van aandelen afzet tegen de winst die een bedrijf maakt. De koers-winstverhouding van fintech-bedrijven steeg sinds 2010 van 39 naar 49. Traditionele banken zagen een daling, van 14 naar 11. 

Actuele winstdalingen worden volgens Oliver Wyman vooral veroorzaakt door de lage rentestanden, die de verdiensten van banken sterk onder druk zetten. Digitale ontwikkelingen zouden een kleinere rol spelen. De schatting is dat 75% van de waarde-erosie in de Europese bankenwereld afkomstig is van macrofactoren en regelgeving. Slechts 25% wordt veroorzaakt door nieuwkomers en fintech.

Bovenstaande figuur geeft helder weer hoe investeerders de inspanningen van banken benaderen. Gevraagd naar of banken duidelijke en geloofwaardige digitale agenda’s hebben antwoordt bijna tweederde gematigd positief: duidelijk maar niet geloofwaardig. Ruim een derde antwoordt negatief en beschouwt de digitale agenda’s van banken als niet duidelijk en niet geloofwaardig. Bijna geen enkele investeerder is echt te spreken over digitale transformatie in de bankensector. 

Twee gedachtestromen

De onderzoekers van Oliver Wyman identificeren twee gedachtestromen. Sommige bedrijven hanteren de langetermijnvisie en investeren agressief in innovatie en transformatie, hoewel die aanpak vaak vergezeld gaat met teleurstellingen. De andere methode is het doorvoeren van talloze kleine veranderingen, in plaats van één of enkele hele grote. Die blijken in de praktijk geen langdurig effect te hebben. Of de investeringen daarmee meteen waardeloos zijn is wat kort door de bocht, want het kan ook leiden tot opbouw van nieuwe kennis. Die kennis komt dan echter wel tegen een hoge prijs. 

De waarheid ligt ergens in het midden en het is van grote waarde om de juiste balans te vinden. Oliver Wyman stelt vijf stappen die bedrijven hiervoor kunnen volgen. 

1. Handhaaf een hoog niveau van discipline en investeer niet in copycat-technologieën, die slechts voor enkele bedrijven werken 
2. Focus op een klein aantal goed gefinancierde groei-initiatieven
3. Behaal productiviteitswinst door te investeren in technologie
4. Investeer in het ontwikkelen van betrouwbare meetgegevens om de vooruitgang bij te houden
5. Verbeter externe communicatie zodat investeerders de factoren begrijpen die de ontwikkeling kunnen beïnvloeden en ze de voortgang van de langetermijnveranderingen kunnen volgen.

Net als elk ander bedrijf acteren ook banken in een wereld die onderhevig is aan verandering. Lage rentestanden, geopolitieke spanningen en andere macro-economische omstandigheden zorgen samen voor formidabele uitdagingen. Één ding verandert echter niet en dat is de noodzaak om te innoveren. "Het is cruciaal dat banken de juiste balans vinden tussen lange- en korte termijn investeringen, de visie- en de waarde mentaliteit, zeker nu investeerders ongeduldiger worden, techbedrijven aan beurswaarde winnen en er een recessie aan kan komen”, aldus Coen Degen, Partner bij Oliver Wyman. “Veel instellingen hebben momenteel niet de juiste balans. Toch is dit dé manier om de investeringen te realiseren die ze nodig hebben om zich toekomstbestendig te maken en tegelijkertijd op korte termijn waarde te creëren voor de aandeelhouders.”