ABN AMRO heeft het sponsorcontract met Social Enterprise NL verlengt. Willemijn Verloop, Directeur Social Enterprise NL, vertelt wat dit sponsorcontract voor haar en haar organisatie betekent.
Starten vanuit een duurzaam businessmodel
Sociaal ondernemers willen primair maatschappelijke problemen oplossen. Impact is hun drijfveer en geld is een middel daartoe. Om impact te hebben moeten sociaal ondernemers winst maken; zonder winst geen continuïteit. En hoe groter een bedrijf is, hoe meer impact. Denk aan milieuvervuiling aanpakken of mensen met een beperking aan het werk helpen. Wat betreft hun passie voor impact lijken sociaal ondernemers op goede doelen maar, anders dan bij goede doelen, werken social enterprises met een businessmodel dat ze onafhankelijk maakt van giften en subsidies. Daardoor zijn ze innovatiever en kunnen ze, indien succesvol, hun impact makkelijker opschalen.
Problemen ondanks de welvaart
Als ik naar de afgelopen vijftig jaar kijk, zie ik een enorme welvaartsgroei in Nederland. Maar ik zie ook dat we, ondanks die vele jaren van welvaart, met flinke maatschappelijke problemen kampen. De naoorlogse jaren en een gezonde economie hebben de meeste van ons een huis en een baan gebracht. Toch zijn er nog te veel problemen om écht van een succesvolle maatschappij te kunnen spreken. Er zijn mensen die door een beperking geen werk kunnen vinden en daardoor niet volledig meedraaien in onze maatschappij. Het milieu wordt zwaar belast, de aarde raakt uitgeput. Veel mensen op deze wereld leven onder de armoedegrens, ook in Nederland ruim 1 miljoen mensen. Allemaal issues waar het huidige systeem geen structurele oplossingen voor heeft.
Ondernemers met een maatschappelijke missie
Ik geloof dat ondernemerschap een geweldige tool is om sociale innovatie te brengen, om nieuwe oplossingen te ontwikkelen voor al dit soort maatschappelijke problemen. In Nederland en daarbuiten. Gelukkig heeft een groeiende groep bevlogen ondernemers de afgelopen jaren bewezen. Ik vind TTC (Tekst to Change) altijd een mooi voorbeeld. Twee goede vrienden die een nieuwe manier bedachten om veel meer mensen in Afrika te bereiken met cruciale voorlichtingscampagnes over gezondheidzorg, zoals Aids en Ebola, maar ook over o.a. educatie en landbouw. Zij zagen een nog niet gebruikte mogelijkheid om informatie te verspreiden: met campagnes via de mobiele telefoon. Nu bereiken zij vele miljoenen mensen in 24 landen, ook in afgelegen gebieden. TTC wordt ingehuurd door ngo’s, bedrijven, overheden en universiteiten.
Social ventures verdienen meer krediet
Financiering krijgen blijft lastig. Soms heel begrijpelijk want social ventures zijn niet primair gericht op financiële winst en bovendien kiezen ze vaak bewust voor een concurrentienadeel. Duurzaam gekweekte cacao is bijvoorbeeld simpelweg duurder voor chocoladeproducenten, dan bonen afkomstig van 'gewone' plantages. Maar als financiers verder kijken dan alleen het financiële aspect en ook waarde toekennen aan de impact van het bedrijf, bijvoorbeeld milieuwinst die gehaald wordt of mensen met een arbeidsbeperking een eigen inkomen laten verdienen, dan krijgen maatschappelijke ondernemers de positie die ze in mijn ogen verdienen.
Anders kijken naar financiering
Voor veel sociaal ondernemers is de toegang tot werkkapitaal een flinke barrière. Vooral ondernemers uit de fairtrade-hoek moeten bijvoorbeeld hun leveranciers ver vooruit betalen. En ook ondernemers die circulaire producten ontwikkelen, die gebruik in plaats van bezit als uitgangspunt nemen, hebben grote behoefte aan werkkapitaal. Veel van dit soort bedrijven kunnen niet doorgroeien omdat ze hun voorraden niet gefinancierd krijgen.
Veel banken kijken nog met een traditionele bril naar risico’s en opbrengsten. Nieuwe financieringsvormen zouden een oplossing kunnen bieden. Een voorbeeld is kredietverlening met ondersteuning van het nieuwe Europese EASI-garantiefonds; een garantieregeling voor social entrepeneurs ondersteunt door de Europese Unie.
Onderling begrip groeit
Wat helpt, is dat accountmanagers bij banken maatschappelijke ondernemers en hun problematiek eerder (h)erkennen. Ik zie dat daarin beweging ontstaat, ook binnen ABN AMRO. Door hun activatieprogramma's rond social enterprises snappen accountmanagers veel beter waar sociale ondernemers tegenaan lopen.
Afgelopen tijd hebben we samen met de bank een aantal financieringsworkshops georganiseerd, waarin ondernemers hun plannen konden toelichten. Daardoor leerden ze meer over andere interessante financieringsvormen, zoals crowdfunding of informal investment services. Gelukkig zijn er in Nederland steeds meer investeerders die zich specifiek richten op groeikapitaal voor social enterprises. Ik ben mede-oprichter van het impact fonds Social Impact Ventures NL (hyperlink) en ook ABN AMRO is actief in dit veld. Zo investeerde het ABN AMRO Social Impact Fund (hyperlink) de afgelopen jaren in 9 sociale ondernemingen. Een daarvan is het hiervoor genoemde TTC.
Onze bijdrage aan sociaal ondernemerschap
Social Enterprise NL helpt bij ondernemersvragen en ondersteunt sociale ondernemers in hun groeiproces. Wanneer ze vragen hebben over mogelijke financieringsvormen, helpt onze directe toegang tot ABN AMRO daar natuurlijk enorm bij. De bank steekt haar nek uit voor ondernemingen met een maatschappelijke missie, maar kijkt tegelijkertijd goed naar de risico's. Dat betekent dat sociaal ondernemers ook 'nee' te horen krijgen. Maar als een bank goed kan uitleggen waarom, zie ik dat als constructieve feedback.
Naast de directe ondersteuning kijken we ook naar indirecte steun, middels het opbouwen van een stimulerend ecosysteem voor sociaal ondernemers. Een van de manieren om de sector te versterken, is onderzoek en onderwijs. Door talent op te leiden zal zich een volgende generatie sociale ondernemers ontwikkelen. Social Enterprise NL stond aan de wieg van de nieuwe leerstoel Sociaal Ondernemerschap aan de Universiteit Utrecht, waarin ook ABN AMRO een van de partners is. Graag zien we bij meer onderwijsinstellingen aandacht voor dit onderwerp.
Partnership met ABN AMRO
Bij de oprichting van Social Enterprise NL hebben we gezocht naar samenwerking met organisaties die ons dienstenpakket voor sociaal ondernemers konden ondersteunen. Niet alleen met hun producten, maar ook met extra service. ABN AMRO voldoet voor ons aan dat profiel. De bank helpt sociaal ondernemers niet alleen met financiering, maar staat ze ook bij met raad en daad. Zo coachen ABN AMRO-medewerkers een aantal keer per jaar vrijwillig social enterprises. Deze coachingsessies krijgen hoge waarderingen van de deelnemers.
Zo vertelde Richard van Stichting Nelis dat hij geen hoge verwachtingen had van de coaching van ABN maar later was hij razend enthousiast. 'Een confronterend gesprek’, aldus Richard van Eeden, die jongeren aan een baan in de schoonmaakbranche helpt. ‘Maar ik wil het iedereen die een stap verder willen komen aanraden. Mijn ABN-coach daagde me uit om out of the box te denken en werd mijn spiegel in mijn privé- en werkleven'. Uiteindelijk groeide de relatie met zijn coach uit tot een zeer waardevolle samenwerking. Inmiddels zijn we al weer vier coach-kick offs verder en hebben we naast Stichting Nelis zo’n veertig ondernemers gekoppeld aan een ABN AMRO-coach.
De maatschappelijk verantwoorde puzzel
Ik geloof dat onze samenwerking met ABN AMRO een echte win-win situatie is. Niet alleen voor sociaal ondernemers, maar ook voor de bank. Dankzij de kennis die ze opdoen door met social enterprises te werken, is de bank sneller in staat om met innovatieve financiële oplossingen te komen voor organisaties met een niet-traditioneel businessmodel. Daarnaast opent de samenwerking deuren naar nieuwe markten, en dat kan interessant zijn voor hun (private banking) klanten. Bovendien levert de bank zelf ook een maatschappelijke bijdrage door steeds meer in te kopen bij sociale ondernemingen, zoals Taxi Electric en YouBeDo.
Social enterprises kunnen nog meer impact maken wanneer de puzzelstukjes op hun plek vallen: innovatieve diensten, bevlogenheid van de idealistische mensen erachter en voldoende kapitaal. Samen met onze partners creëren we een klimaat waarin sociaal ondernemers een steeds grotere impact gaan maken. Ik merk dat de volgende generatie ondernemers bewuster naar hun rol in de maatschappij kijkt. Misschien maken zij Social Enterprise NL op een dag overbodig. Dan weet ik zeker dat we het goed hebben gedaan.