Kopje koffie buiten de deur zorgt voor bittere financiële nasmaak

Een kopje koffie of broodje buiten de deur, dat klinkt lekker en is meestal niet al te duur – tenzij je het elke dag doet. Al met al kunnen dergelijke kleine uitgaven tot wel zo’n €130 euro per maand oplopen, met alle gevolgen van dien. Bijna een kwart van de jongvolwassen stelt daardoor aan het eind van de maand geld tekort te komen.

Dat blijkt uit onderzoek van SNS onder 1.063 jongvolwassenen (18 tot 35 jarigen) in Nederland die weleens een kleine uitgave voor zichzelf hebben gedaan. Het onderzoek naar de ‘treat culture’ in Nederland moet inzicht geven in het financiële gedrag van de doelgroep. De bank wilde vooral weten hoe vaak er kleine uitgaven worden gedaan, hoeveel er aan wordt uitgegeven en wat de invloed is van social media op koopgedrag.

Iets minder dan de helft (47%) van de respondenten geeft aan dergelijke kleine uitgaven te doen als traktatie of beloning voor henzelf. Tegelijkertijd komt uit het onderzoek naar voren dat ruim 1 op de 3 zich zorgen maakt om hoeveel geld zijn maandelijks besteden aan dergelijke beloninkjes. Hieruit zou blijken dat jongvolwassenen minder grip op deze uitgaven hebben dan ze zouden willen.

Maud Stamsnijder (lid van de Raad van Toekomst van SNS) herkent zichzelf in het geschetste beeld. “Ik verzin altijd wel iets om mezelf te trakteren.” Haar gedrag aanpassen vindt ze echter moeilijk, omdat ze ook wil blijven genieten. “Het is alleen niet echt in balans nu. En dat heeft invloed op de rest van mijn maandelijkse uitgaven. Als ik meer geld zou overhouden aan het einde van de maand, dan zou ik bijvoorbeeld kleding kopen, dat koop ik nu amper.”

Nú belonen

Het zouden vooral jongvolwassenen zijn die kwetsbaar zijn voor kleine uitgaven. Zo blijkt uit het onderzoek dat ze er meer geld aan uitgeven dan oudere volwassenen (vanaf 36 jaar) en hebben minder het gevoel dat ze dit goed in de hand houden. Jongvolwassenen zouden namelijk vooral aan de korte termijn denken.

SNS-Hoofdpsycholoog Florien Cramwinckel noemt dit ‘temporal discounting’ – de neiging van mensen om het nu waardevoller te vinden dan de toekomst. “Geld apart zetten is makkelijker voor mensen die minder impulsief zijn. Daarom wordt dit makkelijker naarmate mensen ouder worden: jongeren zijn immers impulsiever dan ouderen. Gelukkig zijn dit wel vaardigheden die je kunt ontwikkelen.”

Impulsiviteit leidt tot stress

Het onderzoek bevestigt overigens ook dat het leeuwendeel (65%) van de kleine uitgaven impulsief wordt gedaan. Die impulsiviteit uit zich vervolgens bij 40% van de jongvolwassenen regelmatig in spijt van hun uitgave. In vergelijking met slechts een kwart van de 36-plussers.

Hieruit zou dan ook blijken dat frequente kleine, impulsieve uitgaven kunnen leiden tot zorgen of stress. Ook zouden andere financiële doelen op de korte termijn, zoals een nieuwe fiets, en doelen op de lange termijn, zoals het sparen voor een huis, onder druk komen te staan.

Wat SNS-directeur Angela Eijlander betreft is het dan ook belangrijk om meer te leren over geld, wat de waarde ervan is hoe je hiermee omgaat. “Dit is een proces van ervaring”, legt ze uit. “Maar óók van goede begeleiding. Niet alleen van hun directe omgeving, maar ook van hun bank.”

Social media verleidt

Tot slot blijkt uit het onderzoek dat externe factoren en prikkels van invloed zijn op het doen van kleine uitgaven onder jongvolwassenen; 63% van hen erkent dat ze zich te snel laten verleiden. Veel uitgaven zouden spontaan gebeuren, bijvoorbeeld wanneer men op pad is en/of langs een winkel of horecagelegenheid loopt.

Ook social media spelen een rol: 41% geeft aan dat zij bij het doen van kleine uitgaven beïnvloed worden door wat anderen online delen. 28% van de jongvolwassenen geeft aan sneller geneigd te zijn iets te kopen, wanneer een influencer op social media vertelt dat hij/zij iets heeft gekocht. De mate van social mediagebruik speelt hierin een grote rol. Bij de veelgebruikers (die vaker dan 20 keer per dag hun social media checken) is dit maar liefst 46%.