Leaders in Finance op bezoek bij de Haagse politiek
Met het oog op de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart ging Jeroen Broekema van de Leaders in Finance-podcast naar Den Haag waar hij achtereenvolgens sprak met Mahir Alkaya van de SP, en Eelco Heinen van de VVD, twee gedreven Tweede Kamerleden van politieke partijen die allebei een kant van het politieke spectrum vertegenwoordigen.
Alkaya zit al vijf jaar in de Tweede Kamer, waar hij zich bezighoudt met financiën, belastingen en verkeer. Naast zijn werk als Kamerlid vond nog hij tijd om het boek Van wie wordt ons geld? te schrijven. Hij ziet democratisering van de economie en de emancipatie van werknemers als belangrijke speerpunten in zijn bijdrage aan het bestuur van ons land.
Heinen is bijna twee jaar lid van de Tweede Kamer met in zijn portefeuille onder meer de rijksbegroting, financiële markten, het Europees en internationaal monetair beleid, macro-economisch beleid en Europees economisch beleid. “Een sterke economie die werkt voor mensen”, is een van de one-liners die aangeeft waar hij zich met verve voor inzet.
Geld en financiën zijn natuurlijk onderwerpen waar beide heren het een en ander over te zeggen hebben. Alkaya vindt bijvoorbeeld dat verandering van het geldstelsel als zodanig een onderwerp is waar hij “zijn tanden in kan zetten”. “Het stelsel vind ik typisch een voorbeeld van een nutsvoorziening, iets wat basisinfrastructuur zou moeten zijn, maar wat nu volledig aan de markt in overgelaten”, aldus Alkaya.
Nederland is naar zijn mening een bijzonder land als je de financiële sector bekijkt. Volgens hem is er te weinig diversiteit in ons land, waar drie grootbanken 85% van de markt in handen hebben “en ook inhoudelijk nog veel op elkaar lijken”. Hij stelt nadrukkelijk dat er behoefte is aan een bank die structureel in publieke handen is. “Die saai is, maar waar mensen terecht kunnen die niet zo zitten te wachten op een hoog rendement of op speculatie.”
Een heel ander geluid laat Heinen horen, die van mening is dat de financiële sector op dit moment “best gek georganiseerd is”. Hij vind juist dat het een sector is waar de overheid de lakens uitdeelt. “Van de vijf grote banken zijn er drie in overheidshanden. De concentratie van grootbanken is gewoon heel sterk en ook nog eens door de overheid ingegrepen. Ik vind dat niet goed, ik ben er een groot voorstander van de banken die in overheidshanden zijn terug naar de markt te brengen.”
Als liberaal heeft hij dan ook een duidelijk standpunt als de Volksbank ter sprake komt, een bank die de meerderheid in de Tweede Kamer liever in overheidshanden houdt. “Maar dán kom ik echt als liberaal; een overheid is niet een bank. Dát kunnen andere mensen veel beter”, aldus Heinen.
Een ander onderwerp dat ter sprake kwam is de Wwft, de wet ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering. Op de vraag van Broekema of de uitvoering een publieke of private taak is, antwoordt Alkaya genuanceerd. “In principe een publieke taak. Ik vind niet dat je commerciële bedrijven volledig verantwoordelijk kunt maken voor het opsporen van boeven. Ik vind wel dat banken daarbij kunnen helpen doordat zij bepaalde zaken signaleren.”
“Er zijn genoeg mensen met een dikke portemonnee die ook de waarde zien van meer gelijkheid in de samenleving.”
Wat betreft dit actuele onderwerp lijkt het antwoord van Heinen op dezelfde vraag in lijn met dat van dat van zijn politieke tegenstander. “De klantendata zit bij de banken. Zij moeten aangeven of er iets opmerkelijks gebeurt. Het is vervolgens aan het FIU en het OM om te kijken of het verdacht is. Dat vind ik echt een publieke taak. Maar de signalering en het monitoren horen gewoon bij de private sector zelf.”
Wat ook een duidelijke link heeft met witwaspraktijken is cash geld, zegt Broekema. “Waarom zouden we het niet gewoon afschaffen?” Alkaya stelt daarop dat geheel afschaffen geen optie is omdat je erop moet kunnen terugvallen in geval van pinstoringen. “Het zorgt voor stabiliteit in het stelsel zodat we altijd weten dat we kunnen betalen met contant geld. Nog los van de 2,6 miljoen mensen die moeite hebben hebben met digitale betalingen en het wel voor alledaagse betalingen gebruiken.”
Ook Heinen ziet dat contant geld nog nodig blijft, voor kwetsbare mensen en ouderen. “Die maken natuurlijk veel meer gebruik van cash geld.” Hij ziet echter wel dat er veel verandert in een digitaliserende samenleving. “De maatschappelijke preferenties veranderen en je ziet ook dat het voor financiële instellingen duur is om die systemen overeind te houden.” Als het echter gaat om witwassen, kijkt hij met andere ogen naar afschaffing. “Daar hebben we al eerder de hoge biljetten afgeschaft.”
Het is natuurlijk verkiezingstijd en in die context is de reactie van Alkaya veelzeggend op de suggestie van Broekema, dat mensen uit de financiële sector een reden zouden kunnen hebben om juist niet op de SP te stemmen vanwege de belasting. “Ja, maar wat dat bepaalt is niet de dikte van de portemonnee, maar dat ze in dat geval egoïstisch zijn”, reageert Alkaya. “Er zijn genoeg mensen met een dikke portemonnee die ook de waarde zien van meer gelijkheid in de samenleving.”
Broekema vraagt aan Heinen of hij ook veel kiezers heeft in de financiële sector. “Ik heb geen idee”, bekent hij eerlijk. Heinen was nog een grote onbekende toen hij op de lijst kwam en zijn werk voornamelijk achter de schermen plaatsvond. “We zullen dus bij de volgende verkiezingen moeten zien. Ik hoop dat deze podcast eraan bijdraagt en dat ik het vertrouwen in de financiële sector kan winnen.”
Tenslotte geven de twee Kamerleden nog een loopbaanadviestip. Alkaya heeft een tip die redelijk activistisch klinkt in zijn hoop om een alternatief te krijgen voor de commerciële banken. “Ik hoop dat er nu allemaal starters luisteren die zeggen: ‘Ik ga de macht van de drie grootbanken breken, die hebben een marktaandeel van 85%. We gaan daar een stukje van afsnoepen’.”
Heinen heeft een andere tip die kort en krachtig is: “Duik in de inhoud, weet waar je het over hebt en werk heel hard.” Even later voegt hij er aan toe: “Maar doe wel wat je leuk vindt. Dus: vind de sector waar je passie ligt, zorg dat je de inhoud kent en werk gewoon heel hard.”
Luister hier naar de afleveringen (Mahir Alkaya en Eelco Heinen) waarin nog veel meer werd besproken.
